Một thiên truyện buồn cho những kẻ si tình, một bản thánh ca trong sáng về những năm tháng tuổi thơ. Đó là những gì mà người ta cảm nhận được qua Mắt biếc của Nguyễn Nhật Ánh. Cuốn truyện này được coi là một trong những tác phẩm thành công nhất của ông, là một luồng gió mới đối với những độc giả yêu thích văn Nguyễn Nhật Ánh. Cùng Sách Xưa xem ngay nhé!
Bởi lẽ tiếp nối những câu chuyện tuổi thơ thường thấy, thì ở tác phẩm này, sự trưởng thành của các nhân vật được đề cập đến nhiều hơn, mang lại cho người đọc biết bao khắc khoải suy tư về cuộc đời này…
Tóm tắt truyện Mắt biếc
Mắt biếc là bài ca buồn về tình yêu của những người trẻ. Chuyện kể về mối tình đơn phương của Ngạn và cô bạn thanh mai trúc mã Hà Lan. Họ đã bên nhau những năm tháng tuổi thơ, từ những ngày còn nhỏ xíu tranh giành nhau cái trống trường, những ngày rủ nhau đi hái thị, đi bắt nhái cho thầy Cải, đi rót nước cho cô Thung.
Cứ thế, thời gian trôi đi với những năm tháng thật yên bình. Nhưng những bước đi của thời gian lại vô tình cuốn hai đứa trẻ rời xa nhau. Chính xác hơn là đưa họ về lại thế giới mà vốn dĩ họ đã thuộc về…
Vốn dĩ ngay từ đầu, định mệnh đã an bài rằng, hai người chỉ có thể làm bạn.
Ngạn là một cậu bé thuộc trường phái cổ điển, mơ về làng quê yên bình, yêu những tiếng đàn ghi ta mộc mạc. Còn Hà Lan thì lại khác. Cô yêu những nơi phồn hoa đô hội, yêu những nơi lung linh huyền ảo, mà theo lời cô nói, là “đẹp gấp trăm lần quê mình”. Cô yêu phố thị, yêu tiếng ghi ta điện của chàng công tử Dũng và sống chết với tình yêu non dại nhưng đầy cay đắng ấy.
Nhưng dù có rẽ đôi sau con đường thơ ấu, nhưng dù có đi hướng nào thì trái tim Ngạn vẫn mãi chỉ hướng về phía Hà Lan, cho dù có trăm ngàn lần cô từ chối tình cảm của anh đi nữa, cho dù đôi mắt biếc ấy đã làm khổ cả cuộc đời anh!
Mắt Biếc là những mối tình đơn phương không hồi kết…
Từ xưa đến nay, tình đơn phương luôn là mối tình khiến con người ta day dứt và hoài niệm. Yêu nhưng không dám nói, đau lòng chỉ biết một mình chịu đựng. “Yêu thầm một người cũng giống như đeo tai nghe và mở nhạc ở mức to nhất. Người ngoài thì thấy thật tĩnh lặng. Chỉ có ta mới biết bên trong đang gào thét điên cuồng đến như thế nào.”
Một cuốn tiểu thuyết chưa đầy ba trăm trang sách, nhưng lại chứa đựng những mối tình đơn phương đau đớn đến xé lòng, để lại cho độc giả biết bao trăn trở suy nghĩ về nhân duyên trong cuộc đời này…
Mối si tình của Ngạn đối với Hà Lan
Ngạn trong lòng Hà Lan là quá nhiều nhưng cũng không bao giờ là đủ để yêu. Hai người bắt đầu bằng tình bạn ngây thơ trong sáng. Dần dần tình bạn ấy biến thành tình yêu. Nhưng tình cảm ấy chỉ xuất hiện từ phía Ngạn. Còn với Hà Lan, em bỏ lại làng Đo Đo sau lưng với những năm tháng tuổi thơ êm đẹp, bỏ lại cả người bạn niên thiếu hết lòng vì em để chạy theo những phồn hoa của phố thị.
Từ nhỏ, Ngạn đã vì Hà Lan mà hi sinh nhiều thứ. Ngạn sợ nhìn thấy Hà Lan khóc. “Đứng trước nỗi buồn của một người con gái, tôi luôn xốn xang và cảm thấy có lỗi trong chuyện đó. Mặc dù nhiều khi nguyên do của nỗi buồn chẳng dính dáng gì đến tôi.” Ngạn đã yêu Hà Lan bằng một tình yêu đầu đời đầy ngây ngô, giản dị, mộc mạc đến như thế.
Tình yêu Ngạn dành cho Hà Lan quá đỗi cao thượng và bi ai. Cho dù Hà Lan chỉ tìm đến Ngạn mỗi khi có chuyện buồn. Nhìn Hà Lan khóc mà tim Ngạn muốn vỡ tan. Ngạn như chết chìm trong mối tình đơn phương vô vọng.
Từng câu từng chữ mà nhà văn trao cho Ngạn, để anh tự viết lên tiếng lòng cho mình, viết lên tiếng lòng của một kẻ yêu nhưng lại chẳng được yêu, mãi ôm tương tư một nỗi niềm thầm lặng.
Mối tình câm lặng mà Hồng dành cho Ngạn
Hồng là bạn chung cấp ba với Ngạn và Hà Lan. Hồng cảm mến Ngạn từ ngày còn đi học. Thời gian dần trôi, tình cảm ấy cứ lớn dần lên. Tình yêu cô dành cho Ngạn cũng đau thương không kém tình cảm mà Ngạn dành cho Hà Lan.
Cô về lại Đo Đo làm cô giáo là vì Ngạn. Ngạn rời thành phố trở về làng bao nhiêu năm thì Hồng cũng đợi Ngạn chừng ấy năm. Cả thanh xuân của một người con gái nhưng lại mắc kẹt trong mối tình đơn phương không có lối thoát, không một lời giải đáp.
Không phải Ngạn không hiểu ý tứ của Hồng, nhưng ngoài câu xin lỗi thì anh không thể làm điều gì khác. “Vì sao hả Ngạn? Vì Hà Lan đúng không?”. Cô biết lý do nhưng cô luôn cố chấp không chịu chấp nhận, hoặc vẫn hy vọng một ngày nào đó Ngạn có thể quên được Hà Lan mà hướng về mình một lần.
Nhưng cuộc đời vẫn thật trớ trêu, cả hai vẫn như những kẻ ngồi trên chiếc đu quay. Hồng dõi theo Ngạn bằng cả trái tim, nhưng Ngạn vẫn chỉ luôn dõi theo người khác bằng tất cả tấm chân tình!
Và tình cảm ngây thơ, chân thành của Trà Long
Trà Long xuất hiện bừng sáng, mang lại nắng ấm cho cuộc đời Ngạn sau những năm tháng lạnh lẽo triền miên. Từ tình cảm yêu mến dành cho người thân, Trà Long dần có sự thương nhớ sâu sắc hơn dành cho chú Ngạn. Song những gì Ngạn dành cho Trà Long chỉ là tình thương đặc biệt, như tình cảm của người cha dành cho cô con gái đỡ đầu.
Đã có lúc Ngạn lầm tưởng đó là tình yêu. Đã có lúc, chỉ trong khoảnh khắc, Ngạn đã nghĩ rằng, anh và Trà Long sinh ra trong cuộc đời này là để sống bên nhau. Nguyễn Nhật Ánh đã để cho độc giả lạc vào mê cung của những tình cảm ràng buộc không rõ ràng, khiến cho người ta cũng lầm tưởng về tình cảm ấy như Ngạn.
Nhưng rồi cuối cùng, anh đã tê tái hiểu ra rằng, mối tình của anh với Trà Long chẳng qua chỉ là sự nối dài của mối tình anh với Hà Lan qua một hình bóng khác. “Cứ nghĩ đến cảnh ôm Trà Long trong tay mà lòng cứ ngỡ đang hôn Hà Lan đắm đuối, tôi rùng mình, nghe lạnh toát sau lưng.”
Còn một mối tình khác không hẳn là đơn phương, nhưng nó cũng đầy cay đắng và chua xót. Hà Lan là chấp niệm của Ngạn, nhưng ít ai biết rằng Dũng cũng là chấp niệm của Hà Lan. Mối tình giữa Hà Lan và Dũng cứ dùng dằng như vậy, suốt nhiều năm. Dũng chập chờn như cánh bướm, nay đóa hoa này, mai đóa hoa khác, thỉnh thoảng lại quay về với Hà Lan.
Kết cục buồn trong Mắt Biếc
Thương cho Ngạn nhưng cũng không thể không trách. Hai cá tính hoàn toàn đối lập thì thật khó để bên nhau. Hà Lan mê thành phố, còn trái tim Ngạn lại thuộc về Đo Đo. Ngày Hà Lan chủ động trao nụ hôn đầu cho Ngạn, Ngạn ngập ngừng rồi thôi. Giây phút đó, Ngạn đã đánh mất rung động đầu đời của Hà Lan, và mãi mãi đã đánh mất cô.
Bất cứ cô gái nào cũng muốn có được cảm giác an toàn, che chở, nhưng Ngạn lại không làm được điều đó. Anh yêu cô tha thiết nhưng lại chẳng dám nói ra. Hàng chục năm qua anh vẫn không thể nào dám nói ra. Anh cứ yêu, cứ hi sinh, và đến đó là hết.
Ngạn yêu nhưng không chiến đấu, không thay đổi và không suy nghĩ. Một chàng trai như vậy thì ai dám đặt niềm tin để dựa vào? Vậy nên cho đến cuối cuộc hành trình, anh vẫn mang trong mình những vết thương lòng không gì xoa dịu được.
Còn với Hà Lan, cô yêu một cách dại khờ. Biết rõ Dũng là kẻ chẳng ra gì nhưng vẫn yêu, vẫn tha thứ, rất nhiều lần. Cô xứng đáng được hạnh phúc, vì cô biết yêu và dám yêu. Cái sai của cô có lẽ là chọn sai người, và yêu quá mù quáng.
Cuộc đời cô có những vấp ngã, nhưng cô lý trí hơn Ngạn nhiều. Và cũng vẫn vì cô biết yêu, dám yêu, nên cô vẫn có được thứ mình cần. Một mối tình cuối cùng với người chồng chấp nhận được quá khứ của cô. Một hạnh phúc tuy muộn màng nhưng rất có hậu và rất cần thiết để kết thúc những đau thương mà cô phải trải qua.
Nguyễn Nhật Ánh đã rủ ta về một miền ký ức với những năm tháng tuổi hoa thơ mộng, hồn nhiên. Và ông cứ miên man đưa chúng ta nhập thân vào những bi kịch lỡ làng của mối tình đơn phương với muôn vàn thổn thức.
Lời văn óng chuốt, ngân vào lòng độc giả những giai điệu hồn quê và những khúc tình ca trầm buồn sâu lắng. Lối kể chuyện dung dị, tự nhiên, kéo bạn đọc lại gần hơn với những dòng tâm sự. Tác phẩm xứng đáng là một kiệt tác để đời của Nguyễn Nhật Ánh với những xúc cảm không thể nào quên.
Mắt biếc đã bọc gói một nỗi niềm hoang hoải, rạn vỡ của những người con từng tắm trong hồn làng, tắm trong hương quê, rồi một ngày bước ra huyện thị, gặp cơn gió của thị thành”. (trích Văn học Phương Nam). Tiểu thuyết đã được chuyển thể thành tác phẩm điện ảnh phim Mắt Biếc bởi đạo diễn Victor Vũ, khởi chiếu toàn quốc từ ngày 20 tháng 12 năm 2019.
Phim được giới chuyên môn dành nhiều lời khen, đạt thành công lớn về mặt doanh thu khi đem về tới 180 tỷ VNĐ. Mắt biếc cũng là phim đại diện điện ảnh Việt Nam được gửi đi dự sơ tuyển cho hạng mục phim ngoại ngữ hay nhất tại giải Oscar lần thứ 93 nhưng đáng tiếc khi dừng chân ở danh sách đề cử rút gọn!