Đường phèn có tính mát, vị dịu ngọt, giải nhiệt nên được dùng phổ biến trong pha chế đồ uống, nấu ăn và làm bánh. Ngoài ra còn hỗ trợ điều trị một vài loại bệnh và có công dụng tốt cho sức khỏe.
Đường phèn là gì? Phân biệt và cách bảo quản?
Đường phèn (hay còn gọi là băng đường) có tên khoa học là Saccharose, có công thức hóa học là C12H22O11, là sản phẩm thu được sau quá trình tinh chế và kết tinh đường cát từ cây mía.
Đường phèn rất được ưa chuộng nhờ khả năng thanh nhiệt cơ thể. Ảnh: Internet
Nguyên liệu chính là đường RS (đường cát trắng). Đường cát trắng càng nguyên chất, ít tạp chất thì đường làm ra càng có chất lượng tốt. Trong đường phèn có chứa một vài nguyên tố vi lượng và saccharose. Ngoài ra, chất phụ gia được dùng thêm trong quá trình làm là trứng gà và vôi, chính vì thế đường có thể phân giải thành fructose và glucose.
Chỉ tiêu chất lượng cơ bản:
- Độ màu <= 30IU
- Hàm lượng SO2 <= 11mg/kg
- Hàm lượng đường khử: <= 0.9%
- Độ ẩm < = 0.8%
- Độ Pol >= 98%
Đường phèn sau khi đã kết tinh và loại bỏ tạp chất. Ảnh: Internet
Cách phân biệt với đường cát và phèn chua
Đường cát: là những hạt nhỏ li ti màu trắng, dễ tan trong nước, có vị ngọt lịm. Sản xuất 100% từ mía, áp dụng công nghệ loại bỏ chất màu bằng than hoạt tính.
Phèn chua:
- Phèn chua có công thức hóa học là Al2(SO4)3. Là dạng muối có tinh thể to nhỏ khác nhau, không màu hoặc trắng đục, tan trong nước và không tan được trong cồn. Dùng làm các chất phụ gia cho thực phẩm để tăng thêm độ trắng, dai, giòn và tạo cảm giác ngon miệng hơn.
- Sử dụng phèn chua đúng cách và đúng liều lượng sẽ giúp món ăn trở nên ngon hơn mà không làm ảnh hưởng đến sức khỏe của con người. Đồng thời, còn chữa được nhiều bệnh như: nhức đầu, bí tiểu, hôi nách, lở ngứa,… Bên cạnh đó, phèn chua còn được sử dụng để chế biến thành thuốc chữa các bệnh đau răng, cầm máu, ho ra máu, đau mắt,…
- Để trị các bệnh ngứa ngáy, sát trùng, dùng 1% phèn chua hòa với nước rồi thoa lên da sẽ hết ngứa, trị các bệnh nước ăn chân tay. Bởi công dụng này nên phèn chua thường được sử dụng ở các vùng lũ lụt để xử lý nước bẩn, làm sạch nước, phục vụ cho việc tắm giặt,…
- Ngoài ra, ngâm quần áo trong nước phèn chua có nồng độ 10% trong 1 giờ có thể giúp quần áo không phai màu. Hoặc dùng để rửa sạch các vật dụng như bình thủy, sọt rác,… làm vải chống cháy, bột nở.
Phèn chua khác hoàn toàn đường phèn. Ảnh: Internet
Từ những thông tin ở trên, bạn có thể nhận thấy phèn chua không phải là đường phèn. Chúng khác nhau về thành phần cấu tạo, phèn chua là hợp chất vô cơ còn đường phèn là hợp chất hữu cơ. Và được chế biến bằng những cách khác nhau, cũng như các đặc điểm và công dụng hoàn toàn không giống nhau.
Cách bảo quản
Bảo quản trong hũ/lọ đậy kín nắp, đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát là được. Hoặc nấu thành dạng siro, đựng trong chai/lọ thủy tinh để ngăn mát tủ lạnh hoặc điều kiện tự nhiên đều được và dùng dần.
Đường, muối, mật ong là những thực phẩm được xem là không có thời hạn sử dụng. Tuy nhiên, bạn cũng không nên để quá lâu. Nếu thấy màu, mùi khác đi thì nên bỏ và chỉ nên mua với số lượng đủ dùng trong khoảng 2 – 3 tháng trở lại.
Bảo quản trong hũ thủy tinh. Ảnh: Internet
Cách làm đường phèn
Đường được làm bằng cách sử dụng đường cát trắng. Người ta lấy đường cát pha cho tan hoàn toàn với lượng nước nhất định. Sau đó cho thêm vôi tôi và trứng gà để lọc bớt các tạp chất và làm dịu đi vị ngọt của đường.
Sau đó cho hỗn hợp này nấu trên lửa nhỏ, khi nước bay hơi gần hết thì đổ thêm nước vào nấu. Nấu đến khi nào đường “tới” thì đổ vào thùng hoặc vào khung có tạo hình.
Tạo hình đường phèn. Ảnh: Internet
Khoảng 15 ngày, đường nguội và kết tinh thành thể rắn, cứng và có hình dạng từng khối như thường thấy. Bạn có thể dễ dàng tìm mua trên thị trường như ở chợ, siêu thị, cửa hàng, đại lý lớn, nhỏ.
Tác dụng của đường phèn
Là loại đường tốt được sử dụng nhiều trong cuộc sống hàng ngày vì có nhiều lợi ích cho sức khỏe con người. Hãy cùng DTBTAAu điểm qua một vài tác dụng tốt.
Làm gia vị nấu ăn/pha chế đồ uống/làm bánh
Được các chị em ưa chuộng trong nấu ăn nhờ khả năng thanh nhiệt cơ thể rất hiệu quả. Giúp tạo độ ngọt cho món chè, bánh kẹo, làm bánh,… hoặc pha chế các loại nước uống giải khát, thanh lọc cơ thể. Trong làm bánh sẽ tạo độ mềm mịn cho kết cấu, vị ngọt và mùi thơm. Ngoài ra, còn giúp tạo màu vàng đẹp cho vỏ bánh cũng như giữ ẩm cho bánh được chất lượng hơn.
Giải nhiệt thanh mát
Trong quá trình chuyển hóa sẽ sản sinh ra glucose, đây là loại đường đơn có tác dụng cung cấp năng lượng cho cơ thể, giảm căng thẳng, nâng cao khả năng của các giác quan. Sử dụng để pha chế các loại thức uống, nấu chè hoặc chưng yến,… sẽ giúp bạn cảm thấy thoải mái, thư giãn và nhẹ nhàng hơn.
Tốt cho tỳ và phế
Với công dụng bổ trung ích khí, hòa vị nhuận phế, đường phèn thường được sử dụng để điều trị các trường hợp bị viêm khí phế quản, ho khan ít đờm, đau rát họng, khí huyết hư hoặc chóng mặt, đau đầu.
Trị ho và viêm họng
Do chứa nhiều chất làm sạch miệng, cắt cơn ho, làm dịu họng. Vì thế, trong một số bài thuốc Đông Y, người ta hướng dẫn trị ho và viêm họng bằng cách chưng với tắc (quất) hoặc chanh. Đối với trẻ em, nếu bạn không có thời gian chưng hãy cho bé ngậm 1 viên nhỏ, đây cũng là cách hay để giúp bé giảm ho và giảm đau họng hiệu quả.
Tắc chưng đường phèn trị ho cho trẻ rất hiệu quả. Ảnh: Internet
Tham khảo một số bài thuốc trị ho với đường phèn:
- Hạ huyết áp bằng cách chưng với hoa cúc.
- Trị ho lâu ngày, trị viêm họng, dùng cho người lao phổi bằng cách chưng cách thủy với hoa điệp, phơi sương rồi uống vào lúc sáng sớm.
- Trị ho do thời tiết bằng cách chưng với cánh hoa hồng còn tươi.
- Nấu đặc với quả bầu, gạn bỏ bã lấy nước dùng có tác dụng kích thích tiêu hóa, giúp ăn uống ngon miệng hơn.
- Nấu với vỏ quýt để điều trị chứng ho khan do thời tiết gây ra.
- Nấu với gừng tươi và nước sôi để trị cảm do thay đổi thời tiết.
- Nấu chung với gừng tươi và táo tàu để trị cảm, ho, viêm đường hô hấp do thời tiết.
- Nấu cháo với nhân sâm, hạt sen, gạo nếp để bồi bổ khí huyết.
Giúp bổ thận sinh tinh
Công dụng khác cực hữu ích với phái mạnh đó là bổ thận sinh tinh. Chưng đường phèn với đậu bắp, chắt lấy nước uống, phương pháp này sẽ giúp cải thiện đời sống tình dục.
Tác hại của đường phèn
Tuy có nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe, nhưng nếu sử dụng quá nhiều sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, béo phì, gan nhiễm mỡ,… Đối với các bệnh nhân tiểu đường, tác hại tương tự như đường cát. Vì đến thời điểm hiện tại, chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào chứng minh có lợi với người bị tiểu đường. Chính vì vậy, cách tốt nhất là người bệnh không nên sử dụng quá nhiều loại đường này.
Không phải ai cũng sử dụng được đường phèn bạn cần hạn chế sử dụng cho các trường hợp sau:
- Người bệnh gặp phải vấn đề về tăng đường huyết như tiểu đường.
- Người bệnh mắc các bệnh lý đi kèm như tổn thương gan, thận, bệnh lý về tim mạch như huyết áp cao.
- Người mắc chứng béo phì, rối loạn mỡ máu.
Những món ăn thanh mát cơ thể, tốt cho sức khỏe
Nha đam đường phèn lá dứa
Lấy 2 bẹ nha đam rửa sạch cho hết nhớt rồi cắt hạt lựu. Đun nóng 2 lít nước cùng với 200g đường phèn (tăng, giảm tùy theo khẩu vị) và 1 bó lá dứa. Đun tới khi nước sôi thì vớt lá dứa ra rồi cho thêm vào một ít dầu chuối và nha đam, tắt bếp để nguội. Có thể dùng uống hàng ngày thay trà để thanh lọc và giải nhiệt cơ thể.
Uống nha đam đường phèn giúp đẹp da và thanh nhiệt
Tắc chưng đường phèn
Sơ chế khoảng 500g tắc rồi ngâm với nước muối pha loãng trong 15 phút, sau đó vớt ra, rửa sạch, để ráo. Tiếp đến, dùng dao cắt đôi, bỏ hạt tắc, cho vào tô cùng đường phèn và nước, đậy thật kín rồi mang đi chưng cách thủy khoảng 30 phút. Chưng đến khi thấy nước sệt lại thì tắt bếp, để nguội, sử dụng dần.
Tổ yến chưng đường phèn
Lấy khoảng 4 – 6g yến sào ngâm mềm, cắt lát rồi thêm nước vừa đủ, mang đi chưng cách thủy với 15g đường phèn. Dùng ngày 1 lần, mỗi chu kỳ từ 2 – 3 tuần, cách ngày ăn 1 lần để điều trị lao phổi khái huyết (ho ra máu).
Tổ yến chưng đường phèn. Ảnh: Internet
Lá hẹ hấp đường phèn trị ho cho trẻ sơ sinh
Sơ chế và rửa sạch 100g lá hẹ, rồi cắt thành từng khúc. Đường phèn giã nhuyễn đem rải lên trên lá hẹ rồi mang đi chưng cách thủy khoảng 20 – 30 phút. Tắt bếp, để nguội chia thành 2 phần dùng để uống trong ngày. Với người lớn thì nên ăn cả phần cái để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Chè hạt sen đường phèn
Món chè có hương vị thanh mát, dịu ngọt được nhiều người yêu thích. Hạt sen có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và đường phèn có tác dụng trị ho cực kỳ hiệu quả.
Chè hạt sen long nhãn đường phèn thanh mát, dịu ngọt, giúp ngủ ngon
Dâu tằm ngâm đường phèn
Ngoài công dụng giải khát, thanh nhiệt cơ thể, dâu tằm ngâm đường phèn còn dưỡng huyết, bổ gan, bổ thận, hỗ trợ tiêu hóa, tăng kháng thể, chữa mất ngủ, thiếu máu, táo bón, ngừa cảm cúm, giúp chị em phụ nữ có làn da hồng hào và ngăn ngừa lão hóa.
Cách làm món này rất đơn giản. Bạn rửa sạch 1kg dâu tằm, ngâm trong nước muối loãng 30 phút, sau đó vớt ra để ráo nước. Chần sơ dâu tằm qua nước sôi để nguội ở 35 độ C rồi để cho thật khô.
Xếp dâu tằm và đường phèn vào hũ thủy tinh theo tỉ lệ 1:1, cứ lần lượt cho đến hết, lớp trên cùng bạn cho thêm 1/2 muỗng cà phê muối. Bảo quản nơi thoáng mát. Khi thấy đường tan hết thì bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh để tránh nổi váng. Sau 1 tháng thì có thể sử dụng được.
Dâu tằm ngâm dùng để pha nước uống giải khát rất ngon. Ảnh: Internet
Mơ ngâm đường phèn
Sơ chế và làm sạch khoảng 2kg mơ, đập nhỏ đường phèn hoặc để nguyên cục, đem ngâm với mơ theo tỉ lệ 1:1. Sau đó để bình ở nơi khô thoáng và dùng khi đường đã tan hết, quả mơ teo lại và nước có màu vàng nâu. Với nước mơ này bạn có thể pha thêm đá viên uống mỗi ngày có công dụng thanh lọc và giải nhiệt cơ thể.
Lê chưng đường phèn
Lê bỏ ruột, gọt vỏ, thái lát, chưng cùng 15g đường phèn và một ít nước rồi để nguội, ăn hàng ngày. Có tác dụng điều trị viêm phế quản, ho khan, đờm dính.
Lê chưng đường phèn là món ngon giải cảm, trị ho. Ảnh: Internet
Thông tin thêm
Ăn đường phèn có béo không?
- Nhiều nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng có thể kích thích não tạo hormone mang lại cảm giác ngon miệng. Vì vậy, trả lời cho câu hỏi ăn đường phèn có mập không, các chuyên gia dinh dưỡng khẳng định là “CÓ”.
Đường phèn mua ở đâu TP. HCM?
- Ở TP. HCM, bạn có thể mua ở Đại Vạn Phát hoặc các chợ, siêu thị, cửa hàng tạp hóa,… với giá bán lẻ từ 45.000/1kg.
Trẻ sơ sinh có được uống đường phèn?
- Trẻ sơ sinh dùng được nhưng với một lượng vừa phải, nếu lạm dụng có thể gây nguy hiểm với một số biến chứng bất thường.
Bà bầu ăn đường phèn được không?
- Trong thời gian mang thai, việc ăn uống của người mẹ luôn được chú trọng, quan tâm. Việc sử dụng trong thời gian này được cho là “Không Nên”, nhưng nếu biết cách phối hợp với các loại thực phẩm thì sẽ rất tốt cho sức khỏe như món tổ yến chưng đường phèn,….
Bà bầu có nên ăn yến chưng đường phèn?
- Món ăn đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng cao của mẹ và bé. Lại có tác dụng thanh nhiệt, hương vị dễ ăn, chế biến không qua dầu mỡ nên cực kỳ phù hợp cho bà bầu có thai mà bị nghén hoặc chán ăn.
Ăn đường phèn có bị tiểu đường?
- Cũng như đường cát, việc hấp thụ quá nhiều sẽ khiến lượng máu tăng cao làm cho bệnh nhân có tiền sử bệnh tiểu đường trở nên nghiêm trọng hơn. Người có thể chất tốt cũng chỉ nên dùng 20g mỗi ngày. Vì vậy, bạn nên dùng đường dành riêng cho người tiểu đường, vị ngọt của nó vẫn đậm đà và thơm ngon.
Chỉ nên sử dụng với lượng vừa phải để hỗ trợ tốt nhất cho sức khỏe. Ảnh: Internet
Qua bài viết trên, DTBTAAu hy vọng giúp các bạn biết được đường phèn là gì? Đường phèn làm từ gì? Tác dụng cũng như cách làm một số món ngon từ đường phèn. Không đơn giản chỉ là gia vị trong nấu ăn, mà còn là phương thuốc quý trong việc điều trị bệnh và chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, không vì vậy mà quá lạm dụng, bạn nên sử dụng một cách thông minh để mang lại hiệu quả tốt nhất nhé! Để biết thêm được nhiều kiến thức về nghề bếp các bạn có thể tham khảo thêm tại đây.
