Thành phần gọi đáp là gì? Nó có tác dụng gì trong giao tiếp, trò chuyện? Những dấu hiệu nhận biết đâu là thành phần gọi đáp trong câu văn, đoạn thơ. Những kiến thức này sẽ được giúp học tốt ngữ văn giải thích chi tiết qua bài viết này.
Khái niệm thành phần gọi đáp là gì?
a – Khái niệm
Thành phần gọi đáp là thành phần biệt lập dùng để tạo lập, kết nối cuộc trò chuyện hay để duy trì quan hê, cuộc giao tiếp này được tiếp tục diễn ra.
Đây là một thành phần phụ trong câu, việc thêm hay bớt thành phần gọi đáp sẽ không ảnh hưởng đến cấu tạo câu và nghĩa trong câu.
b – Tác dụng thành phần gọi đáp
- Thành phần gọi đáp thường được sử dụng trong trò chuyện hay trong những tác phẩm truyện, văn xuôi.
- Nó có tác dụng muốn thông báo cho người nghe, người đọc là mình muốn tham gia, kết nối vào cuộc trò chuyện giữa hai người hoặc nhiều người với nhau.
- Nó thể hiện các mối quan hệ giữa người nói và người nghe.
c – Ví dụ thành phần gọi đáp
Ví dụ 1:
Này, ngày mai lớp mình học trực tuyến ah ?
Ừ, học từ 7 giờ sáng nha.
Ta thấy hai từ “này, ừ” giúp bắt đầu và duy trì cuộc trò chuyện.
Ví dụ 2:
Cháu đang làm gì đó Phương?
Dạ thưa ông, cháu đang chơi game.
Thành phần gọi đáp “Dạ thưa ông” có tác dụng để trả lời câu hỏi của người nói.
Tham khảo thêm:
- Thành phần cảm thán là gì
- Thành phần tình thái là gì
Những lưu ý khi sử dụng thành phần gọi đáp
Thứ nhất: Thành phần gọi đáp thể hiện văn hóa giao tiếp
Văn hóa giao tiếp hay còn được gọi là văn hóa ứng xử là kỹ năng mà các em cần biết và sử dụng phù hợp với mọi tình huống giao tiếp. Việc lựa chọn và sử dụng các thành phần gọi đáp sao cho phù hợp với từng mối quan hệ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nội dung cuộc trò chuyện.
Ví dụ 1 : Này, con ra đây mẹ cho quả táo nè. = > Thể hiện cách trò chuyện thân mật giữa người mẹ và người con.
Ví dụ 2: Này, mè lấy cho con quả táo ngay đi. = > thể hiện sự vô lễ, không tôn trọng mẹ của mình.
Thứ 2: Thành phần gọi đáp thể hiện mối quan hệ của người tham gia giao tiếp
Với các mối quan hệ trên – dưới (người trên – người dưới ) hay các mối quan hệ ngang hàng ( bạn bè với nhau ) thì chúng ta cần lựa chọn từ gọi – đáp tương ứng.
Mỗi mối quan hệ trong gia đình, xã hội thì chúng ta cần xưng hô, gọi đáp sao cho hợp lý nhất.
Ví dụ 1:
Ê, chú nhóc, lại đây anh bảo! = > thể hiện cách gọi đáp thân thiện với người nhỏ tuổi hơn mình.
Ví dụ 2: Ê, bác kia, bán cho cháu tờ vé số. = > thể hiện sự vô lễ với người lớn tuổi hơn mình.
Thứ ba: Nếu chúng ta tách thành phần gọi đáp thành một câu riêng thì nó sẽ trở thành câu đặc biệt.
Ví dụ: Vâng ! Ông dạy phải. Từ vâng nếu tách riêng thì sẽ là một câu đặc biệt ( không xác định được thành phần chính trong câu).
Kết luận: Đây là toàn bộ kiến thức về thành phần gọi đáp là gì mà các em cần nắm vững để phân biệt với các thành phần biệt lập khác trong câu.
