Trong văn học, có rất nhiều biện pháp tu từ được kết hợp để tạo nên một bài văn với ngôn ngữ phong phú và dễ truyền đạt đến người đọc. Trong đó, nói quá là một biện pháp tu từ thường được sử dụng phổ biến trong các câu truyện ngụ ngôn hay ca dao, tục ngữ.
Vậy nói quá là gì? Tác dụng của nói quá là gì? Sau đây, chúng tôi sẽ giới thiệu tới quý vị những nội dung sau để hỗ trợ khách hàng những thông tin cần thiết liên quan nói quá.
Nói quá là gì?
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả. Nói quá còn có tên gọi khác là khoa trương, ngoa dụ, thậm xưng, phóng đại, cường điệu.
Để nhận ra biện pháp nói quá cần điều chiếu nội dung lời nói với thực tế. Phải nắm được cái ý nghĩa hàm ẩn của lời nói (tức là hiểu theo nghĩa bóng chứ không hiểu theo nghĩa đen).
Nói quá thường được sử dụng trong khẩu ngữ. Ví dụ: buồn nẫu ruột, giận sôi gan, bầm gan tím ruột, mệt đứt hơi, đói rã họng, vỡ mặt, lo sốt vó, người đen như cột nhà cháy, nói như rồng leo…
Trong văn chương, nói quá thường thích hợp với những loại văn bản: châm biếm, trữ tình, anh hùng ca, … những văn bản có chức năng kêu gọi, lời hiệu triệu.
Ví dụ: Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng. (Trần Quốc Tuấn)
Tác dụng của nói quá
Nói quá là một biện pháp tu từ, nó có chức năng nhận thức, khắc sâu hơn bản chất đối tượng. Nói quá không phải là nói sai sự thật, nói dối.
Ví dụ:
Chọc trời khuấy nước mặc dầu
Dọc ngang nào biết trên đầu có ai
(Nguyễn Du)
Trong câu thơ trên, biện pháp tu từ nói quá góp phần làm tăng tính chất anh hùng ca trong hành động của nhân vật Từ Hải.
– Nhấn mạnh ý.
Ví dụ:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sang
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
(Tục ngữ)
Câu nói trên phóng đại về tính chất. Nhằm nhấn mạnh tính chất thời gian, nhắc nhở mọi người điều chỉnh công việc cho phù hợp.
– Gây ấn tượng
Ví dụ: Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời
(Báo Nhân dân)
Câu nói trên phóng đại về quy mô. Cho thấy con đường rất dài, tăng sức gợi cho người đọc.
– Tăng sức biểu cảm cho lời văn
Ví du:
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
(Ca dao)
Câu nói trên phóng đại về mức độ, cho thấy sự vất vả của người nông dân khi làm ra hạt gạo.
Một số biện pháp nói quá
– Nói quá kết hợp với so sánh tu từ:
Hai biện pháp tu từ này đều nhằm mục đích làm rõ hơn, cụ thể hơn, sinh động hơn bản chất của đối tượng. Nếu kết hợp cả hai phép tu từ sẽ đem lại hiệu quả cao hơn.
Ví dụ:
Trên trời mây trắng như bông
Ở dưới cánh đồng bông trắng như mây
Mấy cô má đỏ hây hây
Đội bông như thể đội mây về làng
(Ca dao)
Mẹ già như chuối ba hương
Như xôi nép một, như đường mía lau
(Ca dao)
– Dùng những từ ngữ phóng đại khác:
+ Các từ phóng đại có thể là những từ ngữ mang sẵn ý nghĩa phóng đại: cực kỳ, vô kể, vô hạn độ, tuyệt diệu, mất hồn, …
+ Các từ ngữ phóng đại có thể là: nhớ đến cháy lòng, cưỡi vỡ bụng, …
+ Từ ngữ phóng đại có thể thể hiện thông qua những thành ngữ, tục ngữ: ăn như rồng cuốn, nói như rồng leo, khoẻ như voi, đẹp như tiên, …
Bài tập ví dụ về nói quá
Bài 1: Tìm và nêu ý nghĩa của phép nói quá trong những câu sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả.
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
c) Cái cục bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
Phép nói quá trong các câu trên là:
a) “sỏi đá cũng thành cơm” với ý nghĩa nhấn mạnh là niềm tin vào bàn tay lao động. Có lao động, có làm việc thì chúng ta mới có thể phát triển hơn trong công việc và cuộc sống.
b) “đi lên đến tận trời được” với ý nghĩa thông báo với người nghe không cần bận tâm đến vết thương đó.
c) “thét ra lửa” với ý nghĩa nhấn mạnh vào tính cách nhân vật. Cụ bá là kẻ có quyền uy, hông hách.
Phân biệt nói quá với nói khoác
Giống nhau: Đều phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
Khác nhau:
+ Về mục đích:
– Nói quá: dùng để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm;
– Nói khoác: làm người nghe tin vào những điều không có thật, tạo tiếng cười có ý nghĩa phê phán những kẻ khoác lác trong cuộc sống.
+ Về tác động:
– Nói quá: có tác động tích cực;
– Nói khoác: có tác động tiêu cực.
Trên đây, là toàn bộ nội dung liên quan đến nói quá là gì? Tác dụng của nói quá là gì? Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết trên, quý vị có thể liên hệ với chúng tôi để được giải đáp nhanh chóng nhất.
