Overthinking hay suy nghĩ quá nhiều là lặp đi lặp lại cùng một suy nghĩ, phân tích những tình huống hoặc sự kiện đơn giản nhất dẫn đến cảm giác căng thẳng và lo lắng. Nhưng mỗi người đều có những lúc lo lắng, căng thẳng – vậy khi nào thì sự lo lắng trở thành Overthinking?
Overthinking là gì?
Overthinking đúng như tên gọi của nó – suy nghĩ quá nhiều- “thinking too much”. Overthinking là một hành vi tâm lý mà người ta dành quá nhiều thời gian và năng lượng suy nghĩ về một vấn đề, thường là những vấn đề nhỏ nhặt hoặc không cần thiết và không thể chuyển những suy nghĩ này thành hành động hoặc một kết quả tích cực nào đó. Do đó, người bị overthinking thường cảm thấy bị áp lực, căng thẳng và không thể thoát khỏi vòng suy nghĩ không ngừng.
Overthinking đã làm cho người bị ảnh hưởng trở nên căng thẳng và tự tạo ra những suy nghĩ không cần thiết, khiến cho cuộc sống và việc đưa ra quyết định hàng ngày trở nên khó khăn hơn.
Overthinking có thể xảy ra trong nhiều lĩnh vực cuộc sống bao gồm công việc, học tập, mối quan hệ từ bạn bè đến người thân, quyết định cá nhân và tương tác xã hội.
Ví dụ: Bạn nhận được một tin nhắn từ người bạn, và nội dung của tin nhắn đơn giản chỉ là “Giờ có rảnh không? Mình gặp nhau chút đi”. Thay vì đơn giản đồng ý hoặc từ chối, người bị overthinking sẽ suy nghĩ quá nhiều về nghĩa đen và ẩn ý của câu hỏi đó. Họ có thể bắt đầu tự hỏi như: “Tại sao họ muốn gặp tôi? Có chuyện gì xảy ra? Liệu có điều gì đáng ngờ không?”. Họ tiếp tục phân tích mọi khía cạnh của tin nhắn và có thể dành nhiều giờ, thậm chí là ngày, suy nghĩ và lo lắng về ý nghĩa thực sự của câu hỏi đơn giản đó.
Overthinking có phải bệnh tâm thần?
Chắc chắn tất cả chúng ta đều đã từng overthinking – suy nghĩ quá nhiều ở một mức độ nào đó. Tuy nhiên, những người thực sự gặp khó khăn với việc overthinking quá mức có xu hướng trở thành những người “ngẫm lại”, nhớ lại những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ và lo lắng về những thứ sẽ tới trong tương lai. Thông thường, những lo lắng giúp chúng ta tiến về phía trước khi chúng ta tìm cách giảm thiểu hay khắc phục chúng; tuy nhiên, người bị overthinking thường có xu hướng thụ động hơn là chủ động, đắm chìm vào các sự kiện trong quá khứ và tạo ra những kết quả tiêu cực trong tương lai. Overthinking khiến người ta luôn nhìn mọi thứ từ góc độ tồi tệ nhất có thể.
Overthinking không phải là một bệnh tâm thần chính thức, mà nó thường được coi là một một trạng thái tâm lý. Tuy nhiên, overthinking có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh thần của một người. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy rằng overthinking là một quá trình suy nghĩ tiêu cực lặp đi lặp lại, là một cơ chế nhân quả liên quan đến sự phát triển và duy trì một số bệnh lý tâm thần bao gồm trầm cảm, rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), rối loạn lo âu, rối loạn giấc ngủ hoặc mất ngủ.
Bằng chứng đến từ nghiên cứu thực nghiệm cũng cho thấy rằng việc suy ngẫm gây ra dẫn đến suy nghĩ tiêu cực và khả năng giải quyết vấn đề kém.
Dấu hiệu cho thấy bạn là người overthinking
Dưới đây là các dấu hiệu cho thấy bạn đang overthinking:
- Quá phân tích: bạn suy nghĩ quá nhiều về mọi khía cạnh của một vấn đề và không thể dừng lại.
- Rắc rối trong việc ra quyết định: bạn gặp khó khăn khi đưa ra quyết định và luôn lo lắng về những hậu quả tiềm tàng.
- Lo lắng về quá khứ hoặc tương lai: bạn dành nhiều thời gian suy nghĩ về những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ hoặc lo lắng về tương lai mà không thể tận hưởng hiện tại.
- Khó ngủ: suy nghĩ quá nhiều có thể gây rối loạn giấc ngủ và khó khăn trong việc thư giãn.
- Mất tập trung: suy nghĩ quá nhiều và lo lắng có thể làm mất tập trung và hiệu suất làm việc của bạn.
- Cảm giác mệt mỏi: suy nghĩ quá mức có thể tạo ra một cảm giác mệt mỏi về cả tinh thần lẫn thể chất.
- Cảm giác lo lắng không có căn cứ: bạn luôn có cảm giác lo lắng mà không có lý do cụ thể hoặc căn cứ rõ ràng.
Nhìn chung, mỗi người sẽ có một cách overthinking riêng nhưng nếu bạn gặp những dấu hiệu này và cảm thấy rằng overthinking đang ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của mình, hãy cân nhắc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý hoặc chuyên gia y tế để được tư vấn và giúp đỡ.
Làm thế nào để ngừng overthinking?
Để chống lại việc overthinking – suy nghĩ quá mức, đây là những gì bạn nên làm:
- Nếu bạn nhận thấy mình đang căng thẳng, hãy lùi lại một bước và tự hỏi bản thân xem bạn có thể làm gì để thư giãn.
- Tận hưởng hiện tại: hãy tập trung vào những gì đang diễn ra ở hiện tại và cố gắng gạt bỏ những suy nghĩ lo lắng, phiền muộn.
- Lạc quan hơn: hãy nhìn nhận cuộc sống theo một cách tích cực hơn. Hãy nghĩ về những điều tốt đẹp mà bạn đang có và tin tưởng rằng mọi chuyện sẽ ổn.
- Đánh lạc hướng bản thân: khi những suy nghĩ tiêu cực xâm chiếm tâm trí, hãy cố gắng đánh lạc hướng bản thân bằng một hoạt động khác. Bạn có thể tập thể dục, chơi thể thao, đọc sách, nghe nhạc, hoặc làm bất cứ điều gì khiến bạn cảm thấy vui vẻ và thư giãn.
- Thiền để giữ cho tâm trí bình tĩnh.
- Đừng quá khắt khe với bản thân.
- Chia sẻ với người thân, bạn bè những lo lắng và suy nghĩ của bạn.
- Nói chuyện với một chuyên gia tâm lý, họ sẽ hướng dẫn bạn cách đối diện với vấn đề.
Tìm ra cách ngừng overthinking – suy nghĩ quá mức không phải là một việc dễ dàng để tự mình thực hiện, trên thực tế, nếu không tương tác với người khác, bạn có thể thấy điều đó là không thể.
Tác giả: Dược sĩ Nguyễn Thư
Tài liệu tham khảo
1. Bonnie N. Kaiser và cộng sự (Đăng ngày 21 tháng 10 năm 2015), “Thinking too much”: A Systematic review of a common idiom of distress, NCBI.
2. Dược sĩ Thanh Nhàn, Overthinking Là Bệnh Gì? Có Phải Là Bệnh Tâm Thần?. Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy
3. Overthinking là gì? Cách nhận biết và đối phó với Overthinking. Pharma360
