Ông được cho là vị vua vĩ đại nhất thế giới, vì từng chinh phạt gần như khắp quả đất, đưa văn hóa Hy Lạp lan rộng khắp toàn cầu.
Tên của Alexander Đại đế được in trên lá bài quân K tép.
Bộ bài Tây hay còn gọi là tú lơ khơ có 54 lá bài, rất phổ biến ở Việt Nam. Theo các nhà sử học, bộ bài Tây du nhập từ Ai Cập vào châu Âu từ những năm 1300 dưới nhiều hình thức khác nhau. Bộ bài Tây dạng giấy bắt đầu phổ biến trên khắp châu Âu khoảng 100 năm sau, nhưng nổi bật nhất là bộ bài Tây của Anh và Pháp, do hai quốc gia này có ảnh hưởng lan tỏa khắp châu lục.
Người Pháp có thói quen độc đáo là liên hệ các lá bài có hình mặt người như J, Q, K với các nhân vật có thật trong lịch sử hoặc thần thoại. Ở những phiên bản tú lơ khơ đầu tiên, tên của các nhân vật này được in bên góc phải của lá bài tương ứng.
Những quan niệm này chấm dứt vào cuối thế kỷ 18 do ảnh hưởng của cách mạng Pháp lật đổ nền quân chủ chuyên chế.
Loạt bài này sẽ đề cập đến các nhân vật lịch sử trở thành hình mẫu của các quân bài J, Q, K trong bộ bài Tây.
Người Pháp quan niệm lá bài K tép trong bộ bài Tây là tượng trưng cho Alexander Đại đế – một trong những vị vua vĩ đại nhất trong lịch sử, là người đầu tiên chinh phục gần như toàn bộ thế giới.
Alexander sinh ra ở Pella, thủ đô cổ đại của Macedonia vào năm 356 TCN. Ông là con của vua Philip đệ nhị. Alexander lớn lên dưới sự dạy dỗ của nhà triết học Aristotle.
Alexander Đại đế là người rất say mê nghiên cứu và luyện tập binh pháp. Năm 16 tuổi, ông bắt đầu theo cha mình đi chinh chiến, học hỏi cách bày binh bố trận, cách làm tướng thống lĩnh. Khi vua Philip trực tiếp chỉ huy trận công thành Byzantium – một thành bang Hy Lạp vào năm 340 TCN, Alexander gần như nắm mọi quyền hành ở Macedonia.
Năm 336 TCN, vua Philip bị ám sát, khi kế hoạch chinh phục đế chế Ba Tư còn dang dở. Alexander Đại đế, lúc này 20 tuổi, được suy tôn làm vua của Macedonia. Các thành bang Hy Lạp cũng quy phục vị vua trẻ.
Vị vua vĩ đại chinh phục cả thế giới
Alexander Đại đế ngày nay luôn được coi là vị vua vĩ đại nhất thế giới theo quan niệm của người phương Tây. Thừa kế đội quân Macedonia quy củ và thiện chiến từ vua cha Philip, Alexander đã thể hiện tham vọng chinh phục cả thế giới.
“Ngay khi Alexander lên ngôi vương, ông ấy đã công khai ý định tiếp tục chiến dịch chinh phạt Ba Tư mà người cha đã nung nấu từ lâu”, Graham Wrightson, sử gia người Mỹ tại Đại học South Dakota, nói.
Trước khi chinh phục Ba Tư, Alexander Đại đế đã dẹp yên nổi loạn ở thành bang Thebes. “Đội quân Macedonia do Alexander chỉ huy không chỉ dễ dàng đánh bại quân nổi loạn, mà còn ông còn thiêu rụi cả thành phố, chỉ giữ lại một căn nhà của hậu duệ nhà thơ mà Alexander từng rất yêu thích”, Wrightson nói.
Alexander Đại đế là người đưa văn hóa Hy Lạp cổ đại lan tỏa khắp toàn cầu.
Là một nhà chiến lược vĩ đại, Alexander hiểu rằng không thể chỉ cai trị Hy Lạp bằng bạo lực. Ông quay sang Đế chế Ba Tư do nhà Achaemenid cai trị. Alexander lấy cớ báo thù chiến dịch quân sự Ba Tư nhằm vào Hy Lạp cách đây 100 năm, để phát động chiến tranh.
Trong cuộc chiến năm xưa, 300 chiến binh Sparta do Leonidas I chỉ huy tạo nên trận đánh vĩ đại khiến quân Ba Tư tổn thất nặng nề.
“Alexander phát động cuộc chiến tuyên truyền, mô tả đội quân Macedonia xâm lược Ba Tư trên danh nghĩa người Hy Lạp, dù thực tế người Macedonia không liên quan gì đến chiến tranh Hy Lạp-Ba Tư”, Wrightson nói.
Đội quân của Alexander tiến vào Ba Tư đương đầu với một trong những thế lực hùng mạnh nhất thời bấy giờ trên thế giới. Vua Darius III của Ba Tư sở hữu đội quân lên tới 2,5 triệu người, trong đó có 10.000 quân tinh nhuệ gọi là những chiến binh bất tử.
Kỵ binh Ba Tư cũng rất mạnh với những xe ngựa gắn dao nhọn ở trục bánh xe để diệt bộ binh đối phương.
Lần đầu tiên Alexander Đại đế thử sức với vua Darius III của Ba Tư là ở khu vực có địa hình hẹp gần thành phố ven biển Issus. Darius đề ra chiến lược cắt nguồn vận lương của quân Macedonia rồi sau đó bao vây, đánh bại kẻ thù.
Ngược lại, Alexander lợi dụng cách đánh nhanh thắng nhanh, dùng kỵ binh lao thẳng vào trung tâm phòng tuyến của kẻ thù, sau khi yêu cầu một nhánh quân vừa đánh vừa rút làm mồi nhử.
Sử sách chép rằng Darius quá hốt hoảng, chỉ kịp nhảy lên ngựa bỏ chạy, bỏ lại quân đội đằng sau.
Cuộc chinh phạt của Alexander Đại đế dừng lại ở Ấn Độ.
Hai năm sau, Darius gặp lại Alexander trong một trận đánh quân Ba Tư có 250.000 người, còn Macedonia chỉ có 50.000
“Darius tận dụng địa hình trống trải và quân số vượt trội để khiến Alexander phải đầu hàng”, Wrightson nói. Nhưng Alexander không dại gì đưa quân vào bẫy. Ông chỉ ra nghênh chiến khi trời bắt đầu tối, tập trung tìm ra điểm yếu trong đội hình quân Ba Tư.
“Đó là một cuộc đấu trí mà Alexander không ngừng tìm cách tiếp cận Darius. Theo sử sách, Alexander giết được người lái xe ngựa của Dairus, nhưng vua Ba Tư kịp nhảy lên một con ngựa khác tẩu thoát”, Wrightson nói.
Vài ngày sau, khi kỵ binh của Alexander truy đuổi, Darius bị một người cháu đâm chết, lấy đầu đem nộp cho Alexander. Ông ra lệnh giết luôn kẻ làm phản này và tuyên bố mình là vua của Ba Tư.
Cái chết đột ngột
Sau chiến thắng ở Ba Tư, Alexander tiếp tục hành quân về phía đông, đánh chiếm một vùng đất rộng lớn trải dài đến tận Ấn Độ. Lúc này, ông mới chấp nhận quay về Macedonia.
Nhưng Alexander không bao giờ quay lại được quê nhà. Nă
