1. Môi trường đất bị ô nhiễm
Ô nhiễm môi trường đất chính là sự đưa vào môi trường các chất thải nguy hại hoặc năng lượng đến mức ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống của sinh vật, sức khỏe con người. Hoặc làm suy thoái chất lượng môi trường. Môi trường đất được xem là ô nhiễm khi nồng độ các chất độc trong đất tăng lên quá ngưỡng an toàn. Vượt quá khả năng tự làm sạch của môi trường đất.
Môi trường đất bị ô nhiễm
2. Nguyên nhân của ô nhiễm môi trường đất
Nguyên nhân tự nhiên
Sự gia tăng hàm lượng các chất tự nhiên trong đất cùng việc có thêm nhiều chất độc lạ (vượt quá tiêu chuẩn cho phép). Gây ảnh hưởng độc hại đến môi trường, nơi ở của nhiều loài sinh vật trong đất và làm xấu đi cảnh quan thiên nhiên.
Đất nhiễm phèn
Nguyên nhân chính là do nước phèn từ một nơi khác theo mạch nước ngầm dưới lòng đất di chuyển đến. Chủ yếu là đã bị nhiễm các chất sắt,… Khiến độ pH môi trường giảm nên gây ngộ độc cho cây, động vật sinh sống và phát triển ở trong môi trường đó.
Đất nhiễm mặn
Nguyên nhân do lượng muối trong nước biển, nước triều dâng cao hay từ các mỏ muối. Nồng độ Na, K hoặc Cl cao làm tăng áp suất thẩm thấu và gây hạn sinh lý cho giới thực vật phát triển.
3. Nguyên nhân nhân tạo
Tro than và xỉ than
Than thường được dùng để chạy nhà máy nhiệt điện, quá trình khai thác mỏ, sản xuất nhựa dẻo, hóa chất, nylon,… Chất thải công nghiệp này không được qua xử lí đã thải trực tiếp vào môi trường đất. Đồng thời thải vào môi trường nước, không khí. Hành động này tưởng như vô hại nhưng trong quá trình vận chuyển, lắng đọng lại và từ đó di chuyển ngấm dần vào đất, gây ra hiện tượng ô nhiễm đất.
Tro than và xỉ than có thể được nhận biết bằng mắt thưởng. Khi đất bị nhiễm tro than hoặc xỉ đều xuất hiện các hạt màu trắng trong đất. Đất sẽ có màu xám và không đồng nhất. Đặc biệt hơn, khi đất có xỉ than sẽ có nhiều bọt và các hạt sỏi có lỗ hổng.
Thuốc trừ sâu, diệt cỏ
Thuốc trừ sâu hiện nay thường xuyên được sử dụng trong các hoạt động nông nghiệp. Đây là một chất hoặc hỗn hợp của các chất có thể tiêu diệu sâu bệnh. Mặc dù sử dụng thuốc trừ sâu là có tác dụng tốt. Ngăn sâu bệnh phá hoại mùa màng. Tuy nhiên đây chỉ là một phần nhỏ. Bởi vì độc tính tiềm tàng trong hoá chất có thể gây ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường, sinh vật và đặc biệt là con người.
Ngoài ra thuốc diệt cỏ cũng được người dân sử dụng phổ biến. Thuốc diệt cỏ thường được sử dụng để tiêu diệt cỏ dại. Đặc biệt là trên vỉa hè, ở đường sắt và trong hoạt động nông nghiệp. Tuy hầu hết các loại thuốc diệt cỏ có thể dễ dàng phân hủy trong đất. Thế nhưng có một nhóm có lẫn tạp chất dioxin. Chất này rất độc hại và có thể gây tử vong ngay cả khi ở nồng độ thấp. Thuốc diệt cỏ có tác động trực tiếp tới nguồn nước mặt (ao, hồ, sông, suối,..). Và nguy hiểm tới hệ sinh thái dưới nước như tôm, cua, cá,…
Đất bị ô nhiễm do rác thải của người dân và quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa
Các ngành công nghiệp
Hoạt động công nghiệp hiện nay đang phát sinh bụi, nước thải, và rác thải ra môi trường. Khiến môi trường đất bị ô nhiễm nghiêm trọng. Ví dụ như bụi thải từ các nhà máy sản xuất xi măng, các cơ sở khai thác đá,…
Ngoài ra các chất thải khác đến từ các hoạt động sản xuất cơ khí, thép, gia công kim loại, sửa chữa ô tô, xe máy,… chứa nhiều kim loại nặng, dầu mỡ. Mà công nghệ xử lý nước thải lại chưa được bảo đảm tiêu chuẩn. Thêm nữa, các chất thải từ quá trình sản xuất giấy và bột giấy đều chứa nhiều chất hữu cơ khó phân hủy, sunfua. Gây ảnh hưởng lớn đến vi sinh vật sống trong đất và chất lượng đất.
Rác thải của người dân
Chất thải sinh hoạt trong quá trình sinh sống của con người như rác thải, đồ ăn, túi nilon, chai nhựa, nước thải sinh hoạt,… Do các loại tác thải này xả trực tiếp lên mặt đắt hoặc chôn lấp rác thải sinh hoạt. Nên môi trường đất bị ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng.
Ngoài ra, việc đẩy mạnh đô thị hóa, công nghiệp hóa và mạng lưới giao thông; cùng các tác động của không khí từ các khu công nghiệp, đô thị cũng gây nên ô nhiễm môi trường đất.
Đất bị ô nhiễm trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe con người thông qua tiếp xúc trực tiếp với đất. Đặc biệt, nó còn là mối đe dọa tiềm tàng khi xâm nhập vào tầng nước ngầm. Theo đó, khi các chất ô nhiễm ở đất ngấm vào nguồn nước ngầm. Cơ thể chúng ta phải tiếp xúc nhiều với crom, chì, các kim loại nặng khác, xăng dầu,… và nhiều thuốc hóa học trừ sâu và diệt cỏ. Các chất này có thể gây các bệnh mãn tính, ung thư hay là mắc phải rối loạn bẩm sinh. Các loại phân gia súc dược thải từ các hoạt động chăn nuôi nông nghiệp cũng có thể ngấm vào mạc nước ngầm. Sau đó, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người. Ngoài ra, ô nhiễm đất còn ảnh hưởng đến sự phát triển hệ sinh thái. Chất gây ô nhiễm thường làm thay đổi quá trình chuyển hóa thực vật, gây giảm năng suất cây trồng. Đất bị ô nhiễm, cây cối kém phát triển nên việc bảo vệ đất tránh xói mòn bị hạn chế.
