Trong bài viết hôm nay, chúng tôi xin giới thiệu đến các bạn mâm cúng tất niên miền Trung thịnh soạn, đầy đủ và chuẩn nghi lễ. Nghi thức cúng tất niên đã trở thành nét đẹp văn hóa truyền thống của người dân Việt Nam vào dịp Tết Nguyên Đán.
Chắc hẳn rằng mỗi vùng miền sẽ có những cách chuẩn bị và mâm cúng hoàn toàn khác nhau. Cùng tìm hiểu các bạn nhé!
Ý nghĩa phong tục cúng tất niên của người Việt
Cúng Tất niên là một trong những phong tục từ lâu đời của người Việt Nam ta. Mâm lễ để chuẩn bị ngày Tất niên thường được chuẩn bị cẩn thận, tươm tất, đầy đủ để tiến hành dâng lên gia tiên.
Có thể nói, cúng Tất niên đã trở thành nét văn hóa truyền thống và đạo lý sâu xa của dân tộc Việt Nam về mặt giáo dục, nhắc nhở con cháu ghi nhớ công ơn của ông bà, tổ tiên, những người đã sinh ra mình.
Đây còn là dịp để con cái trong nhà được sum họp, quây quần, hàn huyên tâm sự về những gì đã trải qua trong một năm.
TS Trần Long cho biết, người Việt có quan niệm rằng ngày Tết không chỉ dành cho người sống mà sau khi dọn dẹp nhà cửa tươm tất, mỗi gia đình thường sẽ cúng mâm cơm để mời ông bà về ăn Tết.
Năm hết tết đến, mọi chuyện buồn đều được xóa bỏ để cùng nhau hy vọng năm mới tốt đẹp nhất. Tục cúng tất niên cũng thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn, thờ cúng ông bà tổ tiên trong văn hóa của người Việt. Sau mâm cơm tất niên, các gia đình cần chuẩn bị mâm cúng giao thừa hay còn gọi là lễ trừ tịch.
Mâm cúng tất niên miền Trung
Mâm cúng tất niên miền Trung bao gồm những gì?
Với ý nghĩa mong muốn có một năm mới ấm no, sung túc, hạnh phúc, thịnh vượng và phát đạt, mâm cỗ cúng Tất niên của rất nhiều gia đình cũng vì vậy mà đầy đủ hơn.
Thông thường, một mâm cúng Tất niên miền trung sẽ bao gồm: mâm ngũ quả, hương, giấy tiền vàng mã, trà, rượu, đèn nến, trầu cau và mâm cỗ thức ăn (chay hoặc mặn).
Trong đó:
1. Mâm cỗ cúng tất niên miền Trung gồm có những gì?
Mâm cỗ cúng tất niên miền Trung sẽ có các món như: bánh tét, bánh chưng, thịt gà bóp rau răm, thịt heo luộc, bánh mật, bánh phồng tôm, … Gia đình nào tươm tất hơn thì có chuẩn bị thêm dĩa miến Huế, chả Huế, thịt đông, dưa món, một bát canh măng khô, đĩa cá chiên, … Các món ăn này bạn có thể tự nấu tiệc tại nhà hoặc sử dụng dịch đặt tiệc tất niên để mâm cỗ thêm tươm tất hơn nhé!
Ở miền Trung, mâm cúng thì tùy thuộc vào hoàn cảnh sẽ có món mặn như: thịt lợn, thịt gà hay có cả 2 loại, các món xào, canh, rau, … Mâm cỗ mặn sẽ được đặt trên bàn thờ phụ hoặc một chiếc bàn thờ nhỏ thấp hơn đặt trước bàn thờ chính.
Các gia đình có thể cúng mặn hoặc cúng chay tùy ý. Tuy nhiên, cần phải tuân thủ những nguyên tắc như sau: Các món ăn cần phải được chế biến thơm ngon tinh khiết, bày biện đầy đặn và trang nghiêm.
2. Mâm ngũ quả miền Trung
Miền Trung chân chất, đơn giản nên thường sẽ không quá câu nệ hình thức ý nghĩa của mâm ngũ quả. Chủ yếu có gì thì cúng nấy, thành tâm dâng kính tổ tiên là chính.
Các loại hoa quả bày mâm ngũ ngũ quả thường thấy sẽ có: Thanh long, xoài, dưa hấu, đu đủ, mãng cầu, dứa…
Ý nghĩa một số loại quả trong mâm ngũ quả của người dân miền Trung:
- Quả lê: Lê – loại quả có vị ngọt thanh mang ngụ ý về một năm mới suôn sẻ, mọi việc đều thuận lợi và dễ dàng.
- Quả đu đủ: Loại quả này tượng trưng cho sự thịnh vượng của gia chủ.
- Quả dưa hấu: Ý nghĩa của quả dưa hấu đó là thể hiện sự tròn đầy, hứa hẹn một năm mới đầy may mắn và hạnh phúc.
- Quả đào: Thể hiện sự bền vững và thăng tiến.
- Quả thanh long: Thể hiện cho sự phát tài, phát lộc.
Cách xếp mâm ngũ quả ngày Tết của người dân miền Trung cũng rất đơn giản, không cầu kỳ. Thường bày các quả có hình dáng to, nặng ở phía dưới và các loại quả nhỏ thường bày ở trên sao cho mâm cân đối, vừa mắt nhất là được.
3. Giấy tiền vàng mã
Đồ vàng mã hay đồ mã là một trong những loại đồ cúng xuất hiện từ rất sớm. Thứ đồ này được làm bằng giấy và có thể có khung nan tre, với đa dạng các loại từ đơn giản nhất tiền giấy cho đến phức tạp ngựa xe, hình người hay các dụng cụ gia đình làm bằng giấy.
Đồ vàng mã theo quan niệm của người xưa, đó là đồ dành cho người ở cõi âm sử dụng, chỉ cần sau khi cúng và mang đi đốt là có thể đưa cho người đã chết, cho nên đây là vật không thể thiếu.
- Chọn đồ mã cúng gia tiên vào ngày Tất Niên không quá phức tạp. Duy nhất cần phải chú ý khi chọn đồ mã cúng Tất Niên đó là không nên cúng quá nhiều. Không giống cúng lễ tang, cúng gia tiên trong lễ Tất Niên là cúng cho tổ tiên nên chọn số lượng hơi đầy nhưng loại vừa phải, không nên chọn quá nhiều loại làm âm linh phức tạp.
- Đồ mã cúng Thần Linh bao gồm: mũ hài, ngựa, tiền vàng cúng gia tiên và quần áo giấy cúng chúng sinh. Hiện nay, bạn có thể ra cửa hàng bán đồ vàng mã chỉ cần báo cần đồ gì hoặc mua vàng mã là bên cửa hàng sẽ hướng dẫn và xếp những đồ cần mua tùy theo nhu cầu gia đình.
Sau khi chuẩn bị mâm cơm cúng tất niên, gia chủ sẽ tiến hành thắp hương, đọc văn khấn. Tiếp đến các thành viên trong gia đình tiến hành lễ vái. Sau bữa cơm tất tiên, mọi người có thể sửa soạn cúng giao thừa.
Lưu ý: Mâm cỗ cúng thường được đặt tại bàn con bên dưới. Trên bàn thờ chính chỉ nên để hoa tươi, mâm ngũ quả, giấy sớ, một ít tiền vàng mã mang tính tượng trưng. Đặc biệt chú ý, không sử dụng hoa giả mà dùng hoa tươi.
Nghi lễ cúng tất niên diễn ra như thế nào?
Việc đầu tiên cần phải làm đó là lau chùi, trang hoàng, bày biện bàn thờ, với hương, hoa tươi, đèn. Sau đó, bạn tiến hành trang hoàng nhà cửa với hoa, cành đào, chậu quất, … Sau khi hoàn thành công đoạn chuẩn bị cho gia đình một cái Tết đầm ấm, thiêng liêng, vui vẻ xong thì gia chủ cần phải chuẩn bị mâm cỗ cúng Tất niên.
Lễ này thường có một mâm đặt tại bàn thờ gia tiên, một mâm để ở giữa nhà và một mâm thị thực được đặt ở trước cổng. Lễ cúng có đầy đủ món mặn, thịt lợn, thịt gà, món canh, xào, …. Ngày 30 tháng Chạp được xem là ngày đoàn tụ của gia đình đình, con cái dù xa đến mấy cũng về thăm ông bà, cha mẹ. Chiều 30 Tết, nhà nào cũng sẽ tiến hành cúng Tất niên để tiễn năm cũ và đón năm mới.
Sau khi cúng Tất niên xong, cả nhà thường quây quần bên nhau trong không khí rộn ràng, ấm áp bên nồi bánh chưng, bánh tét.
Bài cúng cho dịp lễ tất niên
1. Bài cúng tất niên gia tiên theo chuyên gia phong thủy
Bài cúng của chuyên gia phong thuỷ Lương Ngọc Huỳnh
Thắp nến và 9 nén nhang khấn rằng:
Bái lạy cha mẹ, ông bà cùng gia tiên tiền tổ nội ngoại.
Hôm nay là ngày … tháng … năm … ngày cuối cùng của năm cũ chuẩn bị đón chào năm mới năm … Chúng con nhất tâm quy mệnh lễ thành kính, xin được sửa soạn lễ vật, tiền vàng cùng sơn hào hải vị, nhang đăng báo mời cha mẹ, ông bà cùng gia tiên tiền tổ nội ngoại toạ hạ trước lễ dưới án thờ gia tiên tại tổ đường để thụ hưởng và chứng lễ cho tấm lòng thành kính của chúng con.
Con cầu xin tổ tiên, phù hộ độ trì cho con cháu đón xuân vui vẻ, bước sang năm mới với vận khí mới, niềm vui mới, luôn được mạnh khoẻ, hạnh phúc, thành đạt. Chúng con xin cầu nguyện cho gia tộc họ… vận khí luôn hanh thông, vạn sự được cát tường như ý, cầu tài tài đến, cầu phúc phúc lai, cầu lộc lộc tồn, nhân an vật thịnh hưởng vinh thụ huệ, để dòng họ sinh ra được nhiều người hiền tài phụng sự đất nước làm rạng danh dòng tộc. Đó là âm đức mà gia tiên tiền tổ ngàn đời đã lưu truyền lại cho con cháu đương thời, chúng con xin kê đầu bái thủ ghi lòng tạc dạ hồng ân của gia tiên.
Chúng con xin đa tạ! (3 lần).
2. Văn khấn tất niên phổ biến
Cuốn “Văn khấn cổ truyền Việt Nam” – NXB Văn hóa Thông tin hướng dẫn như sau:
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
- Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
- Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ …
Hôm nay là ngày … tháng Chạp năm …
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại…
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
3. Bài cúng Tất niên ngoài trời
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Kính lạy: Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.
Ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức tôn Thần .
Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương .
Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các Ngài Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày …… tháng Chạp năm ……….
Tín chủ chúng con là: …………………………………………………………………
Ngụ tại: ………………………………………………………………………………….
Trước Án tọa kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Nay là ngày…. Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ Tất niên, dâng cúng Thiên Địa, Tôn Thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư Linh.
Theo như thường lệ Tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn Thần, Liệt vị Gia tiên, bản xứ tiền hậu Chủ hương linh, giáng lâm án tọa, phù thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia, lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù – Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám …
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Trên đây, chúng tôi đã giới thiệu đến các bạn đọc mâm cúng tất niên miền Trung. Hy vọng bài viết mang lại cho các bạn những thông tin cần thiết. Trong ngày tết cổ truyền của dân tộc ta, ngoài lễ cúng tất niên thì còn có rất nhiều ngày lễ khác, cùng theo dõi chúng tôi để biết thêm nhé!
Nếu bạn không có thời gian chuẩn bị món ăn và mâm cúng tiệc tất niên thì chúng tôi gợi ý cho các bạn 1 đơn vị chuyên tổ chức nấu tiệc tất niên tại nhà. Đó là công ty đặt tiệc tại nhà Naifood
Địa chỉ liên lạc nếu các bạn có nhu cầu:
- Website: https://naifood.com/
- Địa chị: Số 86 Đường số 7, KDC Cityland, Phường.7, Q.Gò Vấp, TP.HCM
- Hotline: 0784060668
- Gmail: [email protected]
- Fanpage: https://www.facebook.com/dattiecnaifood
