Đạo Islam khi được truyền vào các nước phương Đông, cụ thể là Trung Quốc và Việt Nam thì được gọi là đạo Hồi. Vậy lịch sử Hồi giáo ra đời như thế nào? Sự du nhập của Hồi giáo vào Việt Nam hiện nay. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có thông tin cụ thể nhất.
1. Khái quát về lịch sử ra đời và phát triển của Hồi giáo
1.1. Lịch sử ra đời của Hồi giáo
Hồi giáo là tôn giáo của tộc người Hồi. Tên gọi Hồi giáo được người Trung Hoa gọi thay thế đạo Islam (theo tiếng Ả rập nghĩa là phục tùng theo ý chân chủ). Đạo này được xuất hiện ở bán đảo Ả rập từ thế kỷ thứ VII và cũng là quê hương của Hồi giáo.
Sự ra đời của Hồi giáo do hàng loạt nguyên nhân về kinh tế – xã hội, tư tưởng gắn liền với sự chuyển biến từ chế độ công xã nguyên thủy sang xã hội có giai cấp đối với tộc người vùng Trung cận Đông.
Từ đó yêu cầu thống nhất bộ lạc trong bán đảo Ả rập thành một nhà nước phong kiến thần quyền và đứng đầu sẽ là tôn giáo độc thần thay vì những tôn giáo đa thần tồn tại trước đó.
1.2. Sự ra đời và phát triển của Hồi giáo
Hồi giáo ra đời gắn liền với tên tuổi một giáo chủ Mohammed ( sinh năm 570 – mất năm 632), là một người thuộc gia tộc Casimu ở Mecca.
Theo lời truyền lại, khi 40 tuổi thì Mohammed một mình vào trong một hang nhỏ ở núi Xira, phía ngoại thành Mecca để trầm ngân suy tưởng và tu luyện. Một đêm nọ, thiên sứ Gabrien được thánh Allah (Ala – Chân chủ) cử đến truyền đạt Thần dụ chân lý của Kinh Coran khiến Mohammed trở thành “Thánh thụ mệnh”.
Từ đó ông tự xưng là tiếp thụ sứ mệnh của chân chủ trao cho và bắt đầu truyền đạo. Trước tiên, ông đã truyền giáo cho một số bạn bè thân thiết và họ trở thành tín đồ đầu tiên. Sau đó, sự truyền đạo này công khai và mở rộng đối tượng là quần chúng ở Mecca.
Điều đó khiến họ bị giới quý tộc đả kích và bức hại. Mohammed buộc phải trón đến Yathrib (sau đổi thành Madinah – Thành phố tiên tri). Tại đây, ông tiếp tục phát động quần chúng đấu tranh và cuộc cách mạng của ông giành được thắng lợi. Sau đó, ông cũng các tín đồ tổ chức vũ trang, dùng khẩu hiệu “Chiến đấu vì Allah” để đè bẹp giới quý tộc ở Mecca.
Để mở rộng phạm vi truyền đạo, Mohamet đã liên minh với các bộ tộc, dùng sức mạnh để buộc thế lực còn lại phải quy thuận theo Hồi giáo. Cuộc cách mạng tôn giáo này để cải cách xã hội kết hợp với nhau. Hồi giáo ra đời mở ra một thời kỳ lịch sử mới thống nhất trên bán đảo Ả Rập.
>>> Xem thêm: Bạn có biết lịch sử điện thoại ra đời như thế nào?
2. Sự du nhập Hồi giáo vào Việt Nam
Tại khu vực Đông Nam Á thì Hồi giáo truyền vào từ thế kỷ XI, XII theo con đường hòa bình. Đó là sự du nhập của thương nhân người Ả Rập, Ấn Độ, Ba Tư.
Ngay từ những ngày đầu ra đời, Hồi giáo phát triển nhanh như vũ bão qua các cuộc chiến tranh. Khi chinh phục được Ấn Độ thì đoàn quân Hồi giáo đã mệt mỏi. Vượt qua biển cả mênh mông khiến cho những chiến binh này chỉ có cách đến Đông Nam Á qua thương nhân và các giáo sỹ.
Tuy nhiên sự du nhập của Hồi giáo vào Đông Nam Á có sự pha trộn với tín ngưỡng, phong tục tập quán địa phương. Điều này khác hẳn với những nơi Hồi giáo bành trướng qua các cuộc chiến tranh chinh phục.
Riêng với Việt Nam thì lịch sử Hồi giáo du nhập ở thời điểm khác nhau. Theo Tống sử Trung Quốc, vào thế kỷ X thấy người Chăm khi giết trâu để cúng, cầu nguyện câu kinh đề cao Thượng đế Allah của người Hồi giáo. Với giả định này thì có thể thấy Hồi giáo đã xâm lấn Chiêm Thành từ thế kỷ thứ X.
Tuy nhiên sau khi manh nha vào Vương quốc Chămpa, Hồi giáo không phát triển nhiều là do tập tục, lễ nghi cùng chế độ mẫu hệ bén rễ ăn sâu với lòng sùng tín thần thánh Bàlamôn giáo. Trải qua hơn nghìn năm thì những nghi thức đó trở thành truyền thống trong xã hội Chămpa. Vì vậy, trước năm 1470 tại Vương quốc Chămpa thì Hồi giáo chưa phải là tôn giáo chính thống của người Chăm.
Đến giai đoạn năm 1470, cư dân Chămpa đã lưu tán và tiếp xúc với người Malaysia, Indonesia, Campuchia… Họ bắt đầu tìm hiểu Hồi giáo ở các nước đó nhiều hơn, thậm chí có người Chăm còn bỏ tôn giáo truyền thống là đạo Bàlamôn để theo Hồi giáo.
Khi tiếp xúc với tôn giáo mới thì người Chăm quay về truyền lại cho đồng bào mình. Đây cũng là thời điểm mà Hồi giáo có chỗ đứng vững trong cộng đồng cư dân Chămpa. Và cũng có sự giao thoa giữa đạo Islam và đạo Bàlamôn để sản sinh ra tôn giáo mới của người Chăm, là đạo Bàni tại miền Nam Trung bộ.
>>> Xem thêm: Lịch sử đồng hồ ra đời khi nào? Ai phát minh ra đồng hồ?
Năm 1840, dưới triều Nguyễn, trong một cuộc bị An Dương – Campuchia đánh bại, quan bảo hộ Chân Lạp là Trương Minh Giảng phải rút chạy về vùng thượng nguồn sông Tiền (là Châu Đốc – An Giang ngày nay). Họ đã mang theo quân lính và người Mã lai, người Chàm theo Hồi giáo. Nhà Nguyễn đã dựa vào lực lượng này để lập quân đội giữ biên giới, từ đó hình thành vùng Hồi giáo chính thống thứ hai của người Chăm – đạo Islam.
Từ cuối thế kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XIX, Sài Gòn – Gia Định mở rộng giao lưu buôn bán với các nước phương Tây. Nơi đây trở thành trung tâm buôn bán của vùng Nam bộ. Thương nhân đã thu nhận người Ấn Độ, Malaysia, Indonesia theo đạo Hồi.
Tuy nhiên, đến cuối thế kỷ XIX khi Nam bộ bị Pháp chiếm đóng, đã phát triển giao thương với bên ngoài. Đây là điều kiện cho người Malaysia và Indonesia nhập cư đông hơn.
Từ năm 1880 – 1890, tại Gia Định cũng đã xuất hiện một bộ phận thương nhân nghề tơ lụa, gia vị cho quán ăn, tiệm buôn là người Ấn Độ, Pakistan có tín ngưỡng Hồi giáo. Từ đó hình thành cộng đồng cư dân ngoại lai theo Hồi giáo tại TP. Hồ Chí Minh cho tới ngày nay.
Bài viết trên đây đã cho biết lịch sử Hồi giáo ra đời trên thế giới và sự du nhập vào Việt Nam hiện nay. Đừng quên theo dõi bài viết tiếp theo để cập nhật thông tin hữu ích khác. Chúc bạn thành công!
