Một số loài động vật thậm chí có thể ngăn chặn hoặc đảo ngược hoàn toàn quá trình lão hóa.
Mặc dù có những loài động vật trên cạn sống rất lâu (ví dụ con rùa già nhất sống gần 190 năm), nhưng không có loài nào lọt vào danh sách động vật sống lâu nhất trên Trái đất dưới đây. Theo đó, các loài “vô địch về tuổi thọ” đều sống ở nước.
Dưới đây là 10 loài động vật sống lâu nhất trên thế giới:
1. Cá voi đầu cong: tuổi thọ tiềm năng trên 200 năm
Cá voi đầu cong (Balaena mysticetus) là loài động vật có vú sống lâu nhất. Chúng sống hơn 100 năm và có thể hơn 200 năm, theo Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA).
Cá voi có đột biến trong một gene gọi là ERCC1, có liên quan đến việc sửa chữa các DNA bị hư hỏng, có thể giúp bảo vệ cá voi khỏi bệnh ung thư, một nguyên nhân gây tử vong. Bên cạnh đó, gene PCNA có một phần đã được nhân đôi. Gene này có liên quan đến sự phát triển và sửa chữa tế bào, và sự nhân đôi có thể làm chậm quá trình lão hóa.
2. Cá đá Rougheye: sống lâu trên 200 năm
Cá đá Rougheye (Sebastes aleutianus) là một trong những loài cá sống lâu nhất, có tuổi thọ tối thiểu là 205 năm, theo Cục Cá và Động vật hoang dã Washington. Những con cá màu hồng hoặc nâu này sống ở Thái Bình Dương từ California đến Nhật Bản. Chúng dài khoảng 97 cm và ăn thịt các động vật khác như tôm và cá nhỏ hơn.
3. Trai ngọc nước ngọt: trên 250 năm tuổi
Trai ngọc nước ngọt (Margaritifera margaritifera) là loài có hai mảnh vỏ có nhiệm vụ lọc các mảnh thức ăn ra từ nước. Chúng chủ yếu sống ở sông, suối và có thể được tìm thấy ở châu Âu và Bắc Mỹ, bao gồm cả Mỹ và Canada. Con trai ngọc nước ngọt lâu đời nhất được biết đến có tuổi thọ tới 280 năm, theo Quỹ Động vật Hoang dã Thế giới (WWF). Những động vật không xương sống này có tuổi thọ cao nhờ khả năng trao đổi chất thấp.
Trai ngọc nước ngọt là một loài có nguy cơ bị tuyệt chủng. Theo Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), số lượng loài này đang giảm do nhiều yếu tố liên quan đến con người, bao gồm các tác nhân gây hại và những thay đổi đối với môi trường sống của chúng.
4. Cá mập Greenland: sống từ 272 năm trở lên
Cá mập Greenland (Somniosus microcephalus) sống trong vùng nước sâu ở Bắc Cực và Bắc Đại Tây Dương.
Một nghiên cứu vào năm 2016 về mô mắt của cá mập Greenland được công bố trên tạp chí Science ước tính rằng, những con cá mập này có thể có tuổi thọ tối đa ít nhất là 272 năm. Theo Live Science, con cá mập sống lâu nhất trong nghiên cứu này ước tính khoảng 392 tuổi và các nhà nghiên cứu cho rằng, những con cá mập này có thể đã lên tới 512 tuổi. Các ước tính về tuổi có thể có những mức độ không chắc chắn nào đó, nhưng ước tính thấp nhất là 272 năm vẫn khiến những con cá mập này trở thành động vật có xương sống sống lâu nhất trên Trái đất.
5. Giun ống khổng lồ: sống trên 300 năm
Giun ống khổng lồ là động vật không xương sống có tuổi thọ cao trong môi trường lạnh giá, ổn định của biển sâu. Một nghiên cứu vào năm 2017 được công bố trên Tạp chí Khoa học Tự nhiên cho thấy, Escarpia laminata, một loài giun ống sống dưới đáy đại dương ở vịnh Mexico, thường sống tới 200 năm và một số mẫu vật tồn tại hơn 300 năm. Giun ống khổng lồ có tỷ lệ chết thấp với ít mối đe dọa gfong tự nhiên, chẳng hạn như động vật ăn thịt, điều này đã giúp chúng tiến hóa để có tuổi thọ dài như vậy.
6. Ngao đại dương: sống trên 500 năm
Ngao đại dương sinh sống ở Bắc Đại Tây Dương. Loài nước mặn này có thể sống lâu hơn cả ltrai ngọc nước ngọt. Theo Bảo tàng Quốc gia Wales ở Anh, một con ngao dương được tìm thấy ngoài khơi bờ biển Iceland vào năm 2006 đã 507 tuổi.
7. San hô đen: hơn 4.000 tuổi
San hô trông giống như những thực vật bằng đá dưới nước đầy màu sắc, nhưng chúng thực sự được tạo thành từ bộ xương ngoài của động vật không xương sống, được gọi là polyp. Các polyp này liên tục nhân lên và tự thay thế bằng cách tạo ra một bản sao giống hệt về mặt di truyền, theo thời gian khiến cấu trúc bộ xương ngoài của san hô ngày càng lớn hơn. Do đó, san hô được tạo thành từ nhiều sinh vật giống hệt nhau chứ không phải là một sinh vật đơn lẻ, như cá mập Greenland hoặc ngao đại dương, vì vậy tuổi thọ của san hô là tuổi thọ của một quần thể.
San hô có thể sống hàng trăm năm hoặc hơn, nhưng san hô đen nước sâu (Leiopathes sp.) là một trong những loài san hô sống lâu nhất. Các mẫu san hô đen được tìm thấy ngoài khơi Hawaii đã được xác định có tuổi thọ 4.265 năm tuổi.
8. Bọt biển hexactinellid: 10.000 năm tuổi
Tương tự như san hô, bọt biển sống theo quần thể và có thể sống hàng nghìn năm. Bọt biển thủy tinh là một trong những loài bọt biển sống lâu nhất trên Trái đất. Các thành viên của nhóm này thường được tìm thấy ở đại dương sâu và có bộ xương giống như thủy tinh, do đó có tên như vậy, theo NOAA. Một nghiên cứu vào năm 2012 được công bố trên tạp chí Chemical Geology ước tính rằng, bọt biển thủy tinh thuộc loài Monorhaphis chuni sống khoảng 11.000 năm. Các loài bọt biển khác có thể sống lâu hơn nữa.
9. Sứa bất tử: không bao giờ chết
Turritopsis dohrnii được gọi là sứa bất tử vì chúng có khả năng sống mãi. Sứa bắt đầu cuộc sống dưới dạng ấu trùng, trước khi sống ở đáy biển và biến đổi thành polyp. Những polyp này sau đó tạo ra những cá thể bơi tự do, còn gọi là sứa. Theo Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ, Turritopsis dohrnii trưởng thành đặc biệt ở chỗ chúng có thể biến trở lại thành polyp nếu chúng bị tổn thương về thể chất hoặc bị đói, theo Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ, và sau đó trở lại trạng thái sứa của chúng.
Theo Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở London, loài sứa có nguồn gốc từ biển Địa Trung Hải có thể lặp lại kỳ tích đảo ngược vòng đời của chúng nhiều lần và do đó có thể không bao giờ chết vì già trong điều kiện thích hợp. Turritopsis dohrnii rất nhở, dưới 4,5 mm. Tuy nhiên, chúng có thể chết do bị các động vật khác như cá ăn hoặc bằng cách khác.
10. Hydra
Hydra là một nhóm động vật không xương sống nhỏ với thân mềm trông hơi giống sứa. Giống như Turritopsis dohrnii, Hydra cũng có tiềm năng sống mãi mãi. Số lượng hydras không có dấu hiệu suy giảm theo tuổi tác. Những động vật không xương sống này phần lớn được tạo thành từ các tế bào gốc, chúng liên tục tái tạo thông qua nhân đôi hoặc nhân bản vô tính. Hydra không sống mãi trong điều kiện tự nhiên vì các mối đe dọa như động vật ăn thịt và bệnh tật, nhưng nếu không có những mối đe dọa bên ngoài này, chúng có thể bất tử.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
