Bạn có biết, với hơn 21 nghìn sinh viên đang du học tại Mỹ, Việt Nam hiện xếp thứ sáu và đứng đầu Đông Nam Á về số lượng sinh viên tại Hoa Kỳ? Nếu bạn cũng đang lên kế hoạch và tìm hiểu thông tin để đứng vào hàng ngũ sinh viên du học Mỹ đó, rất có thể bạn sẽ bị “bối rối” khi thấy các thông tin về các trường đại học ở Mỹ tràn lan trên các website tư vấn du học.
Có bao nhiêu trường đại học ở Mỹ? Câu trả lời là hơn 4000 trường. Con số này làm cho việc lựa chọn xem ngôi trường nào phù hợp nhất với khả năng học thuật và điều kiện tài chính của bạn khi du học thực sự là một công việc khó khăn. Khi lướt qua danh sách các trường đại học ở Mỹ này, có thể bạn sẽ chủ động loại bỏ các trường có từ College (cao đẳng) ra khỏi đầu, điều này liệu có chính xác không?
EF Việt Nam Du học sẽ tư vấn cho bạn một chút tổng quan về khái niệm College hay University cũng như giúp bạn phân biệt 2 loại trường này có điểm gì giống và khác nhau.
Nếu sau bài viết này, bạn vẫn muốn tìm hiểu thêm thông tin về du học đại học Mỹ thì có thể đăng ký nhận miễn phí cuốn thông tin du học về email hoặc đến tận nhà nhé!
Interactive Map: EF Education First tại Mỹ
COLLEGE CÓ THỂ NGHĨA LÀ ĐẠI HỌC, THẬM CHÍ ĐẠI HỌC TỔNG HỢP
Tại Mỹ, College đều được hiểu là Đại học. Và tên gọi College hay University không hàm ý gì đến chuyện so sánh về chất lượng đào tạo mà chỉ để phân biệt quy mô và xu hướng đào tạo của các trường. Trong hệ thống giáo dục Mỹ, College là đại học chỉ đào tạo và cấp bằng về một lĩnh vực cụ thể, còn University là một tổng thể bao gồm nhiều College với nhiều lĩnh vực đào tạo. Ví dụ, trong một University, bạn có thể tìm thấy College of Business (gồm các ngành như Accounting (Kế toán), Finance (Tài chính), Marketing (Tiếp thị), Business management hoặc College of Engineering (gồm các ngành về kỹ sư phần mềm, vi tính, cơ khí, cầu đường, dầu khí, hóa…). Nếu như áp dụng theo cách gọi này, thì các trường đại học ở Việt Nam hầu hết cũng chỉ có thể gọi là college, ví dụ như ĐH Kiến trúc (College of Architecture) hay Đại học Sư phạm (College of Education),… Như vậy một university thường sẽ đào tạo nhiều lĩnh vực và mỗi lĩnh vực có thể được gọi là một college.
TÊN GỌI KHÔNG QUAN TRỌNG
Tên gọi College hay University thường không mang bất cứ ý nghĩa nào liên quan đến điều kiện đi du học Mỹ thấp hay cao, hoặc ảnh hưởng tới bằng cấp hay chất lượng đào tạo. Trên thực tế, trong các bảng xếp hạng uy tín nhất của Mỹ luôn có các trường đại học mang tên college ngồi trong top đầu. Ở một số trường đại học, người ta cũng có thể dùng từ School thay cho College. Ví dụ, School of Medicine (ĐH Y khoa), School of Business, School of Engineering… Người ta chỉ dùng từ University khi đề cập đến một trường đại học cụ thể nào đó, ví dụ như Harvard University, Stanford University, hay University of California in Los Angeles… Tuy nhiên, cũng có một số trường đại học vẫn giữ chữ College trong tên trường của mình thay vì University vì nhiều lý do. Một trong những lý do đó là ý nghĩa và giá trị lịch sử của ngôi trường. Ví dụ như College of William & Mary ở Virginia, thành lập năm 1693 vẫn giữ nguyên tên này cho dù nó tương đương University. Hoặc Dartmouth College ở New Hampshire thành lập năm 1769 cũng là một đại học danh tiếng bậc nhất của Mỹ. Cũng có những University hoàn toàn không dùng từ này trong tên trường của mình như Massachusetts Institute of Technology (MIT).
Tuy vậy vẫn có một số khác biệt cơ bản giữa College và University mà ta có thể tạm phân biệt dựa vào 5 yếu tố sau đây:
1. KHI COLLEGE ĐƯỢC HIỂU LÀ “CAO ĐẲNG”
Ở Mỹ, có lẽ chỉ có hai hệ thống trường mang tên college được hiểu gần với khái niệm “cao đẳng” của Việt Nam là các trường community college (hay được dịch là cao đẳng cộng đồng) và các trường technical college (tạm dịch là cao đẳng kỹ nghệ). Lý do là hệ thống các trường này do các chính quyền tiểu bang thành lập và họ chỉ giảng dạy và cấp các bằng Associates. Bạn cần phải phân biệt College trong các trường đại học với Community College (hay Cao đẳng cộng đồng). Trong khi các trường đại học ở Mỹ có thể đào tạo và cung cấp các bằng cử nhân, thạc sĩ hoặc tiến sĩ và làm các công việc nghiên cứu thì phần lớn Community College chỉ có thể đào tạo và cung cấp các bằng hai năm (Associate’s degree, giống như bằng cao đẳng ở Việt Nam), hoặc các chứng chỉ dạy nghề (certificates). Bởi vậy, điều kiện du học ở đây cũng sẽ thấp hơn so với các trường đại học.
Cao đẳng cộng đồng là mô hình trường học công lập hai năm, nằm trong hệ thống đại học của Mỹ, liên thông với các trường đại học bốn năm (Research University). Sinh viên đi du học Mỹ tại đây sẽ theo học hai năm lấy đủ 90 tín chỉ thì được cấp bằng Associate Diploma, sau đó ra đi làm hoặc có thể chuyển vào năm thứ ba đại học để lấy tiếp 90 tín chỉ nữa để đạt được bằng cử nhân – Bachelor Degree”.
2. QUY MÔ
College đa phần thường là trường tư thục, có dưới 3000 sinh viên. Trong khi đó, số lượng sinh viên các trường “university” thường không dưới 3000. Những trường University lớn nhất thường là các trường công lập, lâu đời với số lượng sinh viên lên tới vài chục ngàn, cơ sở đào tạo rộng lớn và được quy hoạch tổng quan hơn. Một lớp ở Đại học có nhiều sinh viên hơn ở lớp Cao Đẳng, đôi khi một lớp Đại học có thể đông gấp 5 lần (đến 150 sinh viên) so với một trường Cao đẳng cộng đồng. Tuy nhiên, cũng có những trường Đại học quy mô nhỏ (từ 15 đến 20 sinh viên) như ở California Lutheran University hay University of Fort Smith-Arkansas.
Các trường College chuyên nghiệp nhỏ thường liên kết thành cụm để sinh viên có thể đăng ký học tại nhiều trường cùng một lúc. Việc học “xuyên-trường” này cũng khá thú vị vì bạn chỉ trả tiền cho 1 trường nhưng lại được trải nghiệm nhiều trường khác. Ví dụ là cụm College ở Fenway, Boston (Colleges of the Fenway). Cụm này bao gồm 6 trường College chuyên nghiệp. Từng trường đều có thế mạnh khác nhau về sinh học (Emmanuel College), nghệ thuật (Massachusetts College of Art and Design), dược và sức khoẻ (Massachusetts College of Pharmacy and Health Sciences), kinh doanh và nữ quyền (Simmons College), kỹ thuật và công nghệ thông tin (Wentworth Institute of Technology), và giáo dục (Wheelock College).
3. NGÀNH HỌC
Ở Mỹ, cả College hay University đều cung cấp nhiều ngành học như Kĩ sư, Thương mại hay Công nghệ… Nhưng các trường University thường lớn hơn và có nhiều sinh viên hơn, do đó các ngành học và lớp học cũng phong phú hơn. Trong đa số các trường hợp, University ở Mỹ có nhiều sinh viên hơn các trường College. Trong đó, khi theo học các trường College chuyên nghiệp, bạn sẽ nhận được bằng tương tự như University (Bachelor’s degree), còn các trường College thông thường có thể được chia làm các lĩnh vực “Cao Đẳng Cộng Đồng” (Community Colleges), “Cao đẳng sơ cấp” (Junior Colleges) hay “Cao đẳng Kỹ nghệ” (Technical Colleges). Những bằng cấp ở các trường College thông thường này không tương đương với bằng Đại học, tuy nhiên, bằng Cao đẳng đại cương (Associate degree) lại có thể giúp bạn chuyển tiếp lên Đại học dễ dàng. Một trường University của Mỹ có thể hàm chứa nhiều trường College, nhưng không có khái niệm ngược lại.
4. THỜI GIAN HỌC TẬP
Điều giống nhau giữa các trường University và trường College chuyên nghiệp là sinh viên có thể có được tấm bằng Cử nhân hay Cử nhân chuyên ngành sau 4 năm học. Với một số trường ở Mỹ, sinh viên có thể vừa học College chuyên nghiệp vừa học University cùng lúc. Chẳng hạn, ngành Toán ở Ohio State University cũng là “thành viên” của Colleges of the Arts and Sciences thuộc trường University này. Ở University, sinh viên cũng có thể tham gia các bằng cấp cao hơn chẳng hạn như Thạc sĩ hay Tiến sĩ còn ở đại đa số các College chuyên nghiệp, bạn sẽ kết thúc khóa học sau bốn năm để lấy bằng cử nhân, không hơn. Tuy nhiên hiện nay một số trường College chuyên nghiệp đang mở rộng và bắt đầu có các chương trình sau University (Thạc sĩ, Tiến sĩ, Sau tiến sĩ, v..v..). Ví dụ như trường Simmons College ở Boston, College of William and Mary ở Virginia, hay St. Joseph’s College ở New York.
5. HỌC PHÍ
Trung bình, mức học phí của trường Cao đẳng Cộng đồng (Community Colleges) có mức phí thấp nhất, là từ 5.400 đến 7.800 USD/năm còn học phí của các trường Đại học tư thục thì cao hơn, lên đến 30.000 USD/ năm và thậm chí nhiều hơn. Một số University có thể có mức học phí chỉ khoảng 10.000 USD mỗi năm, hay 9.000 USD mỗi năm như trường Louisiana Tech University. Các trường University công lập của từng tiểu bang cũng có mức chi phí rẻ hơn (tên của các trường này là University of “tên tiểu bang”, ví dụ như University of Washington). Thông thường, những người chọn học University ở Mỹ đều đa số chọn các trường xa nhà để tận hưởng “đời sống sinh viên” trọn vẹn. Trong khi đó, những sinh viên học hai năm đầu tại trường College thường sống ở gần nhà và tiết kiệm được kha khá chi phí sinh hoạt trong hai năm này.
6. CHẤT LƯỢNG BẰNG CẤP SAU KHI RA TRƯỜNG
Học sinh tốt nghiệp Trung học Phổ thông tại Việt Nam khi du học đại học Mỹ có thể lựa chọn vào thẳng University hoặc học qua chương trình Associate Degree (chương trình Cao đẳng Đại cương) trong hai năm. Sau khi hoàn tất chương trình này, sinh viên có thể đăng kí vào luôn năm thứ 3 University. Đến khi ra trường, sinh viên University hay sinh viên theo hệ “2+2” chuyển tiếp từ College thông thường đều có tấm bằng Cử nhân tương đương nhau. Theo thống kê, gần một nửa Cử nhân Mỹ đều có khởi nguồn từ trường College cộng đồng. Các trường University công lập cũng như tư thục của Mỹ thường sẵn sàng tuyển sinh viên chuyển tiếp từ trường Cao đẳng cộng đồng (Community College), kể cả các “tên tuổi” uy tín như Harvard, Stanford, UC Berkeley và Michigan.
KẾT LUẬN
Như vậy, học đại học ở Mỹ cần gì? Điều quan trọng không phải là cần cái “mác” College hay University mà cần dựa theo ngành học bạn thực sự muốn theo đuổi và môi trường cũng như chất lượng giáo dục của ngôi trường đó. Chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp thêm thông tin cho những sinh viên muốn tìm tòi khám phá nhằm chuẩn bị hành trang vững vàng nhất cho “giấc mơ Mỹ” của riêng mình.
