Cô Nguyễn Hải (HOCMAI) sẽ giới thiệu cho các em học sinh trong về từ phân loại theo cấu tạo, trong đó có từ đơn và từ phức trong bài học hôm nay.
Một bài văn được tạo nên từ các đoạn văn. Và hình thành các đoạn văn chính là những câu văn. Trong mỗi câu văn lại là các từ, các cụm từ ghép với nhau để thành một câu hoàn chỉnh. Mỗi từ lại được tạo nên từ các tiếng. Để tìm hiểu về từ và cấu tạo của từ, cô Nguyễn Hải chia bài học thành hai nội dung chính:
- Phần 1: Từ và cấu tạo từ Tiếng Việt
- Phần 2: Từ đơn và từ phức
Tham khảo bài giảng chi tiết của cô Nguyễn Hải (Khóa HM6 – Tổng Ôn kiến thức) tại: https://hocmai.vn/bai-giang-truc-tuyen/83513/bai-01-tu-va-cau-tao-tu.html
I/Từ và cấu tạo từ Tiếng Việt
1) Ví dụ:
Câu thơ “Trong lời mẹ hát” của Trương Nam Hương
“Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao”.
Ta thấy:
- Hai dòng thơ có 12 tiếng và 9 từ (Thời gian, chay, qua, tóc, mẹ, một, màu trắng, đến, nôn nao)
=> Số từ và số tiếng không giống nhau nên một từ có thể gồm nhiều tiếng.
2) Ghi nhớ
- Từ là ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu
- Đơn vị cấu tạo từ là tiếng.
3) Phân biệt “Từ” và “Tiếng”
- Chức năng:
+/ Tiếng dùng để cấu tạo từ
+/ Từ dùng để đặt câu
=> Một tiếng được gọi là từ khi được dùng để đặt câu.
- Một từ có thể gồm một hoặc nhiều tiếng.
4) Từ phân loại theo cấu tạo
Trong đó:
- Từ đơn là từ có 1 tiếng
- Từ phức là từ có 2 tiếng trở lên
- Từ đơn đơn âm tiết
- Từ đơn đa âm tiết
- Từ ghép là loại từ phức được tạo nên bằng cách ghép các tiếng có mối quan hệ về nghĩa
- Từ láy là loại từ phức được tạo nên bằng cách phối hợp các tiếng có âm đầu, vần hoặc cả âm đầu và vần giống nhau.
- Từ ghép tổng hợp (VD: Trong xanh – Hai tiếng “Trong” và “xanh” bình đẳng nhau về nghĩa)
- Từ ghép phân loại (VD: Xanh rì – Hai tiếng “xanh” và “rì”, “xanh” là tiếng chính, “rì” là tiếng phụ, bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính.
- Từ láy toàn bộ (VD: Xanh xanh. Hai tiếng giống nhau hoàn toàn)
- Từ láy bộ phận (VD: Xanh xao. Hai tiếng giống nhau về âm đầu)
II/Từ đơn và từ phức
1)Từ đơn
a) Khái niệm
- Là từ chỉ có một tiếng.
VD: Cây (Danh từ), đọc (động từ), cao (tính từ),…
b) Phân loại
- Từ đơn đơn âm tiết: Từ đơn chỉ có một tiếng
- Từ đơn đa âm tiết: Từ đơn được tạo nên từ nhiều âm tiết
- Tên một số loài vật: Ba ba, chuồn chuồn, châu chấu,…
- Từ mượn tiếng nước ngoài: Ti vi, cà phê, in-ter-net,…
2) Từ phức
a) Khái niệm
- Là từ có hai tiếng trở lên.
VD: Sạch sẽ, sạch sành sanh, lúng ta lúng túng,..
b) Phân loại
- Từ ghép: Loại từ phức được tạo nên bằng cách ghép các tiếng có mối quan hệ về nghĩa.
VD: Cao lớn (Có mối quan hệ ngang hàng bình đẳng về nghĩa) , cao vút (Có mối quan hệ với nhau về nghĩa, từ “cao” là tiếng chính, “vút” là tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính)
- Từ láy: Loại từ phức được tạo nên bằng cách phối hợp các tiếng giống nhau về âm đầu, vần hoặc cả âm đầu và vần.
VD: Đo đỏ (Hai tiếng giống nhau về cả âm đầu và vần) , lao xao (hai tiếng giống nhau về vần) , xôn xao (Hai tiếng giống nhau về âm đầu)
c) Một số trường hợp dễ “nhầm lẫn” giữa “từ đơn” và “từ phức”.
- Nhầm lẫn “từ đơn đa âm tiết” và “Từ láy”.
Dấu hiệu nhận biết: Từ láy có giá trị biểu cảm. Từ đơn là danh từ, để gọi tên sự vật, không có giá trị biểu cảm.
VD: Các từ ba ba, thuồng luồng, châu chấu là từ đơn đa âm tiết, dù về hình thức có các tiếng giống nhau về âm đầu, vần, cả âm đầu và vần. Không phải từ láy.
- Phân biệt từ phức và tổ hợp từ đơn
VD: “Cà chua quá!”. Câu này gồm 3 từ. “Cà” và “chua” là hai từ đơn độc lập, không phải từ phức.
Là giáo viên trường THCS Archimedes, cô Nguyễn Hải có rất nhiều kinh nghiệm giảng dạy và luyện thi vào lớp 6 môn Tiếng Việt. Bài học “Từ và cấu tạo từ”, nằm trong khóa học “HM6 – Tiếng Việt” của cô. Qua bài học, các em dễ dàng nắm bắt những phần kiến thức trọng tâm cần phải ghi nhớ. Đặc biệt, là những nội dung nâng cao không có trong sách giáo khoa là “Từ đơn đa âm tiết”.
Hơn nữa, cô Nguyễn Hải cũng chỉ ra những phần từ loại dễ bị nhầm lẫn nếu gặp phải trong quá trình làm bài thi. Với các kì thi vào trường CLC và trường top đầu thì ngoài kiến thức cơ bản, việc học thêm những kiến thức bên ngoài là vô cùng cần thiết. Những kĩ năng làm bài cũng nên được quan tâm đến.
Để tăng tốc cho kì thi vào lớp 6 và giành được thành tích tốt, giải pháp “HM6 – Toán, Tiếng Việt, Tiếng Anh” là một sự hỗ trợ toàn diện dành cho tất cả các em học sinh. Với những kinh nghiệm và thành tựu đạt được trong lĩnh vực luyện thi vào 6, đây chắc chắn là một gói giải pháp đầy chất lượng khi bao quát tất cả nội dung kiến thức cần ôn luyện và hướng dẫn luyện đề, giải đề thi hiệu quả.
Phụ huynh và học sinh tham khảo về chương trình tại: http://bit.ly/Giải-pháp-toàn-diện-ôn-thi-vào-6
