Bánh tổ – Món bánh truyền thống và là một trong những món đặc sản của tỉnh Quảng Nam trứ danh. Là món ăn tinh thần không thể thiếu vào những ngày Tết của người Hoa và ở các địa phương miền Trung Việt Nam. Vậy bánh tổ là bánh gì và chúng có nguồn gốc từ đâu? Cách làm bánh như thế nào? Hôm nay Bảo Minh sẽ giải đáp những câu hỏi trên qua bài viết dưới đây nhé.
Bánh tổ là bánh gì?
Bánh tổ là một loại bánh được làm từ bột gạo nếp, đây là loại bánh thường dùng để dâng lên mâm cúng lễ theo văn hóa của người Trung Quốc và cũng có thể được dùng để làm thành món ăn tráng miệng hay ăn vặt hằng ngày.
Vào mỗi dịp Tết đến xuân về, nếu như trên mâm lễ cúng của người Việt không thể thiếu bánh chưng bánh tét thì đối với người Hoa, trên bàn thờ cũng phải có sự xuất hiện của bánh tổ. Không chỉ là một loại bánh truyền thống của Trung Quốc, mà sau này khi được du nhập vào Việt Nam, bánh tổ cũng đã trở thành một món đặc sản của vùng đất Quảng Nam.
Ở Quảng Nam có rất nhiều nơi làm bánh tổ, nhưng ngon nhất và có từ lâu đời nhất có lẽ vẫn là bánh tổ Hội An. Món bánh cổ truyền này đi qua bao nhiêu tháng năm cùng với phố cổ, vậy nên mới có câu: “Nem chả Hòa Vang/ Bánh tổ Hội An/ Khoai lang Trà Kiệu/ Thơm rượu Tam Kỳ”.
Trước đây, nhiều gia đình ở Hội An chỉ làm món bánh vào những ngày lễ Tết nhưng giờ đây món bánh này đã được bày bán hàng ngày trên khắp các khu chợ lớn nhỏ. Nếu có dịp đến với phố đèn lồng của Hội An và thưởng thức những miếng bánh tổ đặc sản xứ Quảng này thì còn gì tuyệt hơn nữa.
Xem thêm: Bánh cốm Bảo Minh – Bánh cốm Hàng Than
Bánh tổ xuất hiện trên đất Hội An từ khá lâu, có lẽ cùng thời với sự ra đời các khu phố cổ. Bánh được người Hoa du nhập vào Hội An, tỉnh Quảng Nam, Việt Nam từ thế kỷ 16 – 17 và tồn tại đến ngày nay và trở thành một món đặc sản có truyền thống lâu đời vào mỗi dịp Tết của người dân xứ Quảng.
Có những giả thuyết còn cho rằng, bánh tổ do vua Quang Trung sáng tạo ra nhưng thực chất không phải như vậy. Qua hàng trăm năm, món bánh này đã trở thành món lộc đầu năm của nhiều gia đình sau khi hạ xuống khỏi bàn thờ ông bà tổ tiên.
Ý nghĩa cái tên của bánh tổ là tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng cho cả năm, nên nó cùng thường được ăn vào ngày Tết Đoan Ngọ. Theo quan niệm của những người dân phố Hội, ăn bánh tổ như một lộc lành nhận từ ông bà tổ tiên. Những miếng bánh cũng mang một ý nghĩa giúp cho cả gia đình cùng gắn kết, sum vầy với nhau.
Bánh tổ được làm từ gì?
Nếu đã có dịp ăn thử bánh tổ, bạn sẽ cảm nhận được độ dẻo dai, bám dính của bánh cùng một hương vị rất ngọt. Sở dĩ bánh có hương vị như vậy là do được làm chủ yếu từ bột gạo nếp và đường. Ngoài ra, nguyên liệu làm bánh tổ có thể xuất hiện thêm gừng, mè hoặc đậu đỏ tùy theo bí quyết của người làm bánh.
Bánh tổ ngon thì phải dùng gạo nếp hạt loại hạng nhất, rất dẻo thơm, được chọn lựa từ mùa trước và đem phơi khô cất kỹ. Đường sử dụng là loại đường bát, một loại đường đặc sản của Quảng Nam. Hai thứ nguyên liệu không thể thiếu trong bánh tổ là gừng và hạt mè. Mè khô đem đãi sạch, phơi nắng rồi mang đi rang đều tay, gừng thì đem giã nhỏ và lọc lấy nước.
Xem thêm: Bánh chả Bảo Minh – Hương vị truyền thống
Cách làm bánh tổ
Bánh tổ sử dụng ít nguyên liệu nên bánh cũng được làm rất đơn giản. Trước khi bắt tay vào làm bánh, nếp cần phải phơi thật khô rồi mới đem xay mịn thành bột. Riêng đường bát thì cần tán nhỏ để nấu thành nước đường. Sau đó trộn thật đều bột nếp cùng với nước đường theo tỷ lệ phù hợp.
Pha vào hỗn hợp bột một chút nước gừng trước khi đổ vào khuôn. Khuôn bánh thường được đan bằng tre trông giống như cái rọ. Phần lá chuối dùng để lót khuôn bánh cũng được chọn lựa cẩn thận, rửa sạch đem cắt rồi lót dưới đáy khuôn.
Tiếp tục dùng một cái nồi to để hấp bánh. Đặt một tấm vỉ tre ở giữa có chu vi bằng với chu vi nồi rồi đổ nước phía dưới. Sau đó xếp khuôn bánh đều lên trên và hấp liên tục trong khoảng hơn 2 giờ là hoàn thành.
Khi hấp để biết bánh đã chín hoàn toàn hay chưa thì ta dùng đũa đâm vào bánh. Nếu thấy bột bánh không bị trào ra là được. Khi bánh chín thì nhanh tay vớt bánh ra và rắc thêm một chút mè lên phía trên mặt bánh, lúc này bánh tổ còn nóng nên mè sẽ dính chặt và khá đều đặn.
Cuối cùng, đem bánh tổ đi phơi khoảng 1 – 2 nắng là sẽ thu được những ổ bánh đậm đà phong vị quê hương.
Gần đây, có khá nhiều lò bánh tổ còn làm bánh với hình thỏi vàng và cá chép để thu hút người mua hơn nhưng nhiều người vẫn ưa chuộng mẫu bánh tổ truyền thống mộc mạc, giản dị hơn.
Những cách ăn bánh tổ
Bánh tổ có thể ăn sống, nướng lên hoặc chiên giòn. Mỗi cách thưởng thức lại mang đến những cảm nhận khác nhau về hương vị. Nếu ăn sống, đầu lưỡi sẽ cảm nhận ngay được vị ngọt thanh của đường hoà cùng chút cay cay của gừng và sự mềm dẻo của nếp.
Nếu đem bánh nướng trên lửa than sẽ dậy lên mùi hương đặc trưng của nếp đường khi gặp nóng thì sẽ càng ngọt và dẻo hơn. Đem bánh ăn kèm với bánh tráng nữa thì càng tuyệt hơn.
Bánh muốn ăn ngay thì phải chọn loại bánh mới ra lò. Riêng với bánh để qua tháng giêng, nếu muốn đổi khẩu vị thì có thể đem đi chiên nóng giòn, vàng ươm. Chính vì thế mà nhiều nơi mới truyền miệng nhau rằng: “Ra giêng nhà nhà chiên bánh tổ”.
Một số người lại thích cắt bánh thành những lát mỏng rồi đem đi chiên giòn. Những miếng bánh tổ chiên phồng phảng phất hương thơm và giòn tan trong miệng.
Những miếng bánh tổ chiên như một góc ký ức khó quên của nhiều người con xa xứ, bôn ba nơi đất khách quê người. Mỗi khi đến tháng giêng là lại nhớ những lát bánh tổ chiên giòn do chính bàn tay của mẹ, của bà trăn qua trở lại vàng ươm, cho con thưởng thức những ngày còn thơ bé.
Thương hiệu Bảo Minh – Đồng hành cùng hương vị truyền thống Việt
Với sự tâm huyết và yêu thích hương vị truyền thống, Bảo Minh luôn cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm chất lượng cao nhất, bảo tồn và lưu giữ hương vị truyền thống của ẩm thực Việt trong từng sản phẩm của mình.
Nổi bật với những dòng sản phẩm bánh mứt kẹo truyền thống: Bánh phu thê, bánh khảo, bánh cốm, bánh chả, chè lam, kẹo lạc… Bảo Minh hiểu rằng ẩm thực truyền thống Việt là một phần quan trọng của văn hóa và di sản quốc gia. Chính vì vậy, thương hiệu luôn đặt sự tỉ mỉ và chất lượng của sản phẩm lên hàng đầu trong quá trình sản xuất cũng như kinh doanh.
Những nguồn nguyên liệu Bảo Minh sử dụng luôn tươi ngon và các công thức truyền thống được bảo tồn qua thời gian, tất cả để tạo ra những sản phẩm mang hương vị đậm đà quê hương.
