Cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ trong các dịp ngày mùng 1, ngày rằm, ngày lễ, Tết với người phải làm lần đầu sẽ rất lúng túng, khó khăn. Bên cạnh những món đồ thờ cúng trang trọng, mỗi gia đình đều tất bật chuẩn bị một mâm cỗ đầy hoa quả cùng bó hoa tươi đặt lên bàn thờ để tưởng nhớ về những người đã khuất. Bài viết dưới đây của Gốm Thiên Long hi vọng sẽ cung cấp thêm cho bạn những thông tin hữu ích về phong tục thờ cúng không thể thiếu này của người Việt Nam cũng như cách sắp xếp hoa quả hợp lý nhất.
Vì sao cần bày hoa quả khi thắp hương, cúng lễ?
Trong bất cứ dịp quan trọng nào, bên cạnh mâm cơm dâng lên ông bà tổ tiên, việc sắm sửa và chuẩn bị hoa quả để bày lên bàn thờ cũng là điều không thể xem nhẹ. Đây không chỉ đơn thuần là lễ vật dâng lên tổ tiên mà qua đó còn thể hiện tấm lòng thành kính và hiếu thảo của gia đình. Vì thế, hầu hết các gia đình đều chuẩn bị một ít hoa tươi và một đĩa hoa quả để thắp hương cho gia tiên cầu may mắn, hy vọng.
Mâm ngũ quả là mâm quả trong đó có 5 loại trái cây khác nhau, mỗi loại quả lại tượng trưng cho những ý nguyện, mong muốn riêng muốn gửi gắm đến gia tiên. Quả chính là thứ tốt đẹp và tinh túy nhất của trời đất trải qua thời gian dài mới có thể hình thành. Thức trời này dâng lên gia tiên, thần Phật với những ý nghĩa tốt đẹp nhất để thể hiện được trọn vẹn tấm lòng và những điều trân quý của bậc con cháu đối với bậc bề trên, mong họ chứng giám và phù hộ độ trì cho các thành viên trong gia đình.
Bên cạnh đó, những bông hoa tươi cắm trong bình được đặt lên bàn thờ sẽ mang tới sự mới mẻ và tràn đầy năng lượng tươi mát cho không gian thờ. Từ đó góp phần tăng thêm sự thanh khiết, mát mẻ và nhã nhặn nơi không gian thờ tự trang nghiêm. Trong tâm linh, đặt bình hoa lên bàn thờ còn mang đến vô số ý nghĩa tốt đẹp cho ông bà, tổ tiên.
Những loại hoa, quả thường được sử dụng trong thờ cúng
Những loại hoa nên thờ trên bàn thờ gia tiên
Theo phong tục của người dân tộc Việt Nam, dâng hoa cúng trên bàn thờ để mang lại sự thanh tao và hài hòa. Những loài hoa nên sử dụng là hoa ly, hoa hồng, hoa rơn, hoa huệ, hoa cúc, hoa sen,… Đây đều là các loài hoa có màu sắc đẹp mắt mà lại giữ được độ tươi lâu.
Đặc biệt, khi dâng hoa gia chủ cần phải biết trau chuốt kỹ càng cẩn thận, trang trí hài hòa với bàn thờ để mang lại vẻ đẹp tôn nghiêm vốn có của nơi thờ tự. Đây chính là cách thể hiện tấm lòng thành kính, tôn trọng của gia chủ tới tổ tiên, chắc chắn sẽ được người đã khuất phù hộ, bảo an, dẫn lối.
Những loại quả nên thờ trên bàn thờ gia tiên
Thường ngày, trên bàn thờ ta sẽ bày 5 loại quả, việc bày trí mâm ngũ quả có nguồn gốc phong thủy từ lý thuyết về ngũ hành: Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ mang nặng 5 yếu tố cơ bản tạo nên vũ trụ. Thông thường, mâm ngũ quả sẽ bao gồm 5 loại quả mang những màu sắc hài hòa khác nhau như chuối xanh, bưởi vàng, lê trắng. quýt cam, hồng đỏ tượng trưng cho 5 mong ước trong cuộc sống hằng ngày: Phú (giàu có) – Quý (sang trọng) – Thọ (sống lâu) – Khang (khỏe mạnh) – Ninh (bình yên).
Tuy nhiên, không phải bất cứ loại quả nào cũng có thể bày biện trên bàn thờ. Mỗi loại quả sẽ mang một ý nghĩa đặc biệt nào đó, loại thì mang ý nghĩa tốt đẹp cho gia chủ nhưng cũng có những loại được cho là điềm báo của những điều đen đủi. Vì vậy, khi chọn lựa, gia chủ không chỉ quan tâm đến hình thức mà còn nên cân nhắc các loại quả mang ý nghĩa tốt đẹp để đặt lên bàn thờ gia tiên.
Một số loại quả nên có trong mâm ngũ quả mà gia chủ nên lựa chọn để bày trí mà Gốm Thiên Long gợi ý cho bạn đó là: dưa hấu, thanh long, quýt, táo, sung, đu đủ, dứa, mãng cầu, phật thủ, hồng, lê, lựu,…
Một số quy tắc chung trong cách sắp xếp hoa quả
Trên bàn thờ gia tiên chúng ta luôn sử dụng các số lẻ: 1,3,5,7,9. Thắp hương ta thường sử dụng 1,3,5 nén nhang và với bát hương cũng vậy. Khi mua hoa quả ta cũng thường chọn số lẻ và nên chọn lựa những hoa quả tươi, không chỉ thế lá trên quả cũng cần phải là số lẻ để tượng trưng cho tài lộc và những điều mà mình mong muốn.
Cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ không chỉ đẹp mà còn mang ý nghĩa bày tỏ biết ơn với người đi trước. Bạn có thể tham khảo và ứng dụng trong việc sắp xếp hoa quả theo các bước sau :
- Đặt quả đẹp nhất ở vị trí chính giữa, sau đó chia đều cho 3 ban để số quả hai ban bằng nhau.
- 3 quả còn lại đặt ở 3 hướng theo 3 ban khác nhau. Lúc này trên đĩa sẽ còn một khoảng trống, đây là vị trí đặt quả thứ 5.
- Sau khi đã sắp xong quả, gia chủ hãy đặt tiền giấy, tiền vàng thậm chí là tiền thật vào trong đĩa để có thể mang lại nhiều ý nghĩa tốt đẹp về tiền bạc.
- Khi đặt lọ hoa và mâm ngũ quả, cần lưu ý nguyên tắc “Đông bình tây quả”, nghĩa là lọ hoa sẽ ở bên trái còn mâm ngũ quả ở bên phải của bàn thờ để biểu tượng cho sự đơm hoa kết trái và để mang lại nhiều tài lộc.
Xem thêm : Ý nghĩa phong thủy Tùng hạc diên niên & cách bố trí phù hợp
Cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ theo từng vùng miền
Phong tục thờ cúng ở nước ta vô cùng phong phú và đa dạng. Mỗi vùng miền lại có những nét đặc trưng riêng không lẫn lộn so với các nơi khác. Ví dụ như ở miền Bắc thì có quả đào, hoa đào nhưng miền Trung, miền Nam thì lại có hoa mai. Chính vì vậy, cách sắp xếp hoa quả cũng khác nhau theo các vùng miền, cùng tìm hiểu sau đây:
Cách bày trí hoa quả trên bàn thờ của người miền Bắc
Người miền Bắc rất cẩn trọng và kỹ lưỡng trong việc thờ cúng nên cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ cũng rất được xem trọng. Ở miền Bắc, cách sắp hoa quả được vận dụng theo thuyết ngũ hành với mong muốn vạn vật dung hòa với trời đất. Vậy nên mâm ngũ quả thường có 5 màu: Kim – màu trắng, Thủy – màu đen, Hỏa – màu đỏ, Mộc – màu xanh, Thổ – màu vàng được bày trí xen kẽ với nhau. Mâm ngũ quả của người miền Bắc thường các loại quả: chuối, dưa hấu, bưởi, cam, quýt, phật thủ, ớt, đào,… tạo nên cái nhìn tổng quan thích mắt và trang trọng trên bàn thờ.
Cách bày trí hoa quả trên bàn thờ của người miền Trung
Người miền Trung sinh ra trên mảnh đất chịu nhiều nắng và gió nên lối sống của họ rất chân thật, mộc mạc. Có lẽ do vậy, họ không quá câu nệ về cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ gia tiên. Quan điểm của họ là có gì cúng nấy, quan trọng là tấm lòng thành kính dâng lên tổ tiên. Vậy nên các loại quả thường thấy trên bàn thờ người miền Trung là: thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, cam, xoài… đều rất bình dị, thân thuộc.
Cách bày trí hoa quả trên bàn thờ của người miền Nam
Người miền Nam có ý niệm: “Cầu – Sung – Dừa – Đủ – Xài” là những từ nói lái của các loại quả mãng cầu, sung, dừa, đu đủ và xoài và đó cũng là cách hộ bày trí hoa quả trên bàn thờ gia tiên. Khác với người miền Trung và ngoài Bắc, người miền Nam lại có một số quả kiêng kỵ không bày lên bàn thờ như :
- Chuối: cách đọc gần giống “chúi” có nghĩa là đi xuống, làm ăn không thuận lợi, không có của ăn của để về sau.
- Táo: còn có tên gọi khác là bom, có thể tượng trưng cho sự đổ bể, sứt mẻ, gặp nhiều khó khăn.
- Quýt, cam: loại quả này rất thân thuộc với người miền Bắc và Trung nhưng ở miền Nam, chúng lại không được bày trí trên bàn thờ vì tương quan với câu nói “Quýt làm cam chịu”.
Những lưu ý khi lựa chọn hoa quả thờ cúng trên bàn thờ
Ngày nay, không ít người gặp khó khăn khi chọn hoa quả bày trí trên bàn thờ. Mọi người thường thấy loại quả đẹp thì sẽ mua về thờ cúng mà không cân nhắc đến ý nghĩa sâu xa của các quả đó. Đó cũng là lý do họ vô tình phạm phải một vài điều cấm kỵ không đáng có. Dưới đây là một số lưu ý mà bạn nên biết:
Không nên chọn những loại quả mọc sát mặt đất
Tuy không phải tuyệt đối nhưng gia chủ cũng nên hạn chế lựa chọn các loại quả mọc sát mặt đất vì người xưa quan niệm rằng mặt đất chứa nhiều linh khí không tốt có thể gây bất kính, xung đột với bề trên. Vì vậy, hãy ưu tiên lựa chọn những quả trên cao và không chọn các quả có họ hàng với cà chua, me, thanh trà,…
Không nên chọn những loại quả có gai
Chúng ta nên tránh những loại quả có gai sắc nhọn để thờ cúng vì theo quan niệm của người xưa, loại quả này có gai nên sẽ khiến gia đình bạn gặp phải nhiều chông gai, trắc trở khiến gia đạo xảy ra nhiều mâu thuẫn, lục đục. Ngoài ra có thể còn đem đến nhiều điều không may cho các thành viên.
Ngoài ra, bạn cũng nên hạn chế chọn những loại quả có mùi hương quá nồng. Thay vào đó, hãy lựa chọn quả có mùi hương nhẹ nhàng, dễ chịu để sẽ làm cho không gian thờ tự trở nên trang nghiêm hơn.
Xem thêm : Thờ cúng: Cách thỉnh Thần tài – Thổ địa đúng thu hút tài lộc, vận may
Không nên lựa chọn những loại quả đã chín nẫu
Đây cũng là một lưu ý khá cơ bản mà gia chủ nên nắm rõ. Đó là tuyệt đối không nên lựa chọn quả quá chín để thờ cúng, đặc biệt là vào các ngày rằm. Điều này có thể vô tình bày tỏ sự bất kính và khiến cho gia tiên phẫn nộ. Lý do đơn giản là vì quả chín thường thu hút các côn trùng và dễ bị hư hỏng. Nếu bị hư thì có thể sẽ đắc tội với tổ tiên và cũng mất đi sự thiêng liêng, trang trọng vốn có của không gian thờ cúng. Vì vậy, gia chủ nên kỹ lưỡng chọn lựa những loại quả vừa chín tới để bày trí trên bàn thờ là phù hợp nhất.
Không nên chọn hoa quả giả
Có vẻ điều này nghe khá buồn cười nhưng thực tế vẫn còn số ít gia đình có thói quen để hoa quả giả trên bàn thờ để khi nhìn vào mang lại cảm giác không gian đầy đủ, đẹp mắt. Tuy nhiên bày trí hoa quả giả trên bàn thờ là hành động thể hiện trực tiếp sự thiếu tôn trọng của con cháu với ông bà tổ tiên và các bậc bề trên. Vì vậy, bạn cần tuyệt đối tránh thờ hoa quả giả mà hãy chọn mua các loại hoa quả tươi để mang đến phong thủy tốt cho gia đình bạn.
Nên đựng hoa quả khi thờ cúng trên bàn thờ bằng gì?
Chắc hẳn có rất nhiều người vẫn còn đang thắc mắc nên đựng hoa quả trên bàn thờ bằng gì. Như các bạn đã biết, mọi người thường sử dụng vật phẩm gốm sứ bát tràng như bình hoa, mâm bồng, cốc phật thủ… để bày trí hoa quả trên bàn thờ thật đẹp mắt. Sắp xếp hoa quả trên đồ dùng bằng gốm sẽ góp phần tăng thêm tính thẩm mỹ và sang trọng, linh thiêng hơn cho bàn thờ.
Nguyên liệu đặc biệt làm ra đồ đựng bằng gốm sứ Bát Tràng để đựng là loại đất sét dẻo cao cấp có tên là đất Cao Lanh. Sử dụng đồ gốm bằng chất liệu này, gia chủ có thể hoàn toàn yên tâm về chất lượng của sản phẩm và an toàn cho sức khỏe người sử dụng. Đặt biệt, các hoa văn họa tiết trang trí trên đồ gốm sứ Bát Tràng đều được nghệ nhân vẽ tay hoặc khắc nổi, khắc chìm thủ công vô cùng độc đáo. Có thể là hoa sen, rồng phượng, cá chép, ngựa,… nhưng tất cả đều mang theo ý nghĩa may mắn và đem lại tài lộc cho gia đình bạn.
Trên đây là những kiến thức bổ ích về cách bày trí hoa quả trên bàn thờ gia tiên đúng chuẩn phong thủy và hoa mỹ nhất. Mong rằng với những chia sẻ trên của Gốm Thiên Long, gia chủ có thể chuẩn bị không chỉ cho bản thân mà còn cho gia đình mình một mâm ngũ quả trọn vẹn để dâng lên bàn thờ tổ tiên.
