Nông nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào đất đai vì đất là nguồn sống lớn nhất cho mọi loại cây trồng. Nhờ nước, mùn, khoáng chất, vi sinh vật, nguyên tố vi lượng có trong đất mà thực vật mới phát triển, sinh sôi nảy nở. Đáng lo ngại thay, hiện nay tỉ lệ đất thoái hóa tại Việt Nam ngày một tăng cao, ảnh hưởng lớn đến sản lượng nông nghiệp. Do vậy, trong khuôn khổ bài viết này, Hoàng Ngưu Sơn sẽ chia sẻ cho bà con đầy đủ biện pháp cải tạo đất xám bạc màu để cải thiện chất lượng cũng như trả lại sự màu mỡ cho đất.
Khi nào cần sử dụng các biện pháp cải tạo đất xám bạc màu?
Biểu hiện đất xám bạc màu cần cải tạo
Nhìn vào màu sắc và kết cấu của đất, chúng ta có thể nhận biết được dễ dàng đất xám bạc màu. Đất thiếu ẩm, độ mùn thấp (<1%) nên ngả xám bạc, không tơi xốp, rất dễ bị khô hạn do mất khả năng giữ nước. Đất chua và có độ thấp, chỉ khoảng 4,5.
Vì dinh dưỡng nghèo nàn, mất cân bằng hệ vi sinh vật đất, thiếu lợi khuẩn, sét và limon trầm trọng, tầng canh tác của đất xám bạc màu rất mỏng. Cơ giới đất nhẹ, kém liên kết. Vào mùa hạn, đất xám bạc màu có biên độ nhiệt cao, nứt nẻ, việc trồng trọt gặp nhiều khó khăn. Nếu không có biện pháp cải tạo đất xám bạc màu phù hợp, cây trồng sẽ cho năng suất thấp, đề kháng yếu, dễ gặp sâu bệnh, dịch hại, ảnh hưởng đến kinh tế nhà nông.
Nguyên nhân hình thành đất xám bạc màu
Có rất nhiều nguyên nhân khiến đất bạc màu, có thể kể đến như:
- Quá trình canh tác thiếu khoa học, không thường xuyên cải tạo và nuôi dưỡng đất.
- Lạm dụng phân hóa học, thuốc BVTV, chặt phá rừng bừa bãi, chỉ trồng độc canh những loại cây có giá trị kinh tế cao, hệ thống mương máng tưới tiêu lạc hậu, chưa hợp lý.
- Thời tiết thất thường, nắng hạn, mưa nhiều gây xói mòn, rửa trôi dinh dưỡng. Mùa khô nhiệt độ cao làm phân hủy chất dinh dưỡng có lợi trong đất. Từ đó, kết cấu đất dần chuyển sang chai cứng, bạc màu.
5 biện pháp cải tạo đất xám bạc màu nhanh chóng, an toàn
Khi nhận thấy vấn đề của đất, bà con cần áp dụng ngay các biện pháp cải tạo đất bạc màu để có thể tiếp tục khai thác nông nghiệp lâu dài. Dưới đây là 5 biện pháp cải tạo đất xám bạc màu hoàn toàn thuận tự nhiên, dễ áp dụng trên nhiều điều kiện canh tác khác nhau. Bà con hãy tham khảo để chọn cho mình cách thích hợp nhất:
Cày sâu, làm đất đúng kỹ thuật
Cày sâu nhằm tăng độ dày của lớp đất bề mặt, cải thiện tình trạng chai cứng, thiếu ẩm, thiếu khí. Tuy nhiên, không cày xới quá nhiều vì sẽ làm quá trình bốc hơi nước diễn ra mạnh hơn. Nên tưới nước thường xuyên và kết hợp thêm phân bón phù hợp để làm mềm đất, cải thiện chất lượng tầng canh tác.
Tổ chức tưới tiêu hợp lý, khoa học
Ở nơi thời tiết không thuận lợi, cần thiết lập lại hệ thống tưới tiêu để khắc phục tình trạng xói mòn, rửa trôi vào mùa mưa cũng như hạn hán vào mùa khô. Có thêm các bờ vùng, bờ thửa, mương máng sẽ khiến đất luôn duy trì được độ ẩm và dinh dưỡng, tạo môi trường lý tưởng cho vi sinh vật có lợi phát triển, sinh sôi.
Kết hợp xen canh, luân canh
Biện pháp cải tạo đất xám bạc màu bằng đa dạng thực vật rất thích hợp cho đất bị trồng độc canh một loại cây quá lâu. Bà con trồng xen kẽ các loại cây họ đậu, cây phân xanh, những giống cây có khả năng cố định đạm tốt. Những cây này cũng giúp hệ vi sinh vật gia tăng số lượng, bảo vệ dinh dưỡng, củng cố độ mùn và sức khỏe đất.
Tăng độ che phủ
Trồng nhiều cây xanh, cây ăn trái và bớt “làm phiền” đến thảm thực vật tự nhiên để gia tăng độ che phủ mặt đất. Thảm thực vật dày sẽ giữ chất dinh dưỡng, hạn chế rửa trôi, xói mòn mùa mưa lũ. Đất được che phủ tốt cũng giảm hiện tượng bốc hơi nước, luôn duy trì độ ẩm và nhiệt độ hợp lý.
Ngưng sử dụng hóa chất, sử dụng phân và chế phẩm sinh học hữu cơ
Phân bón hóa học dư thừa Nitrat sẽ phá vỡ cấu trúc của các tầng đất, khiến đất chai cứng lại, không thoát được nước. Các loại hóa chất diệt cỏ, nấm bệnh cũng tiêu diệt luôn hệ vi sinh vật tạo mùn, tạo ẩm, gây mất cân bằng sinh thái thậm chí làm đất bị ngộ độc hóa học.
Do vậy, với đất xám bạc màu, cần ngưng hoàn toàn việc lạm dụng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật nhằm trả lại cho đất những tính chất tự nhiên vốn có. Nhà nông nên chuyển dần sang nông nghiệp hữu cơ, sử dụng các chế phẩm sinh học để cải tạo và nâng cao chất lượng đất. Những sản phẩm này vừa thân thiện với môi trường, vừa bổ sung nguồn dinh dưỡng thiết yếu, cân bằng độ PH và hệ vi sinh vật đất.
Bà con có thể tham khảo bộ giải pháp cải tạo đất bạc màu toàn diện của Hoàng Ngưu Sơn với 2 chế phẩm sinh học ưu việt: EM Vi sinh cải tạo đất Biomenca 1 và Khoáng chất cho đất Haxenca 1. Với uy tín nhiều năm trên thị trường, các sản phẩm của Hoàng Ngưu Sơn đảm bảo cải thiện tốt tình trạng đất xám bạc màu, giúp nhà nông canh tác hiệu quả, tối ưu chi phí, nâng cao sản lượng.
