Tiếng chuông điện thoại đổ vào đêm luôn báo hiệu một tin tức gì đó không bao giờ hay ho đối với tôi. Và đêm nay cũng vậy, phía bên kia đầu dây bà chị họ kêu gào trong nước mắt đến lạc cả giọng: “Em ơi, xem thế nào, đến ngay cứu lấy cháu, anh chị không nghe em, giờ nó dở điên dở dại vác dao đòi giết cả nhà, em ơi!…”.
Đó chỉ là đoạn kết của một sự việc mà cả gia đình chị từ mặt tôi vì cái sự việc được cho rằng “thằng chú” đặt điều cho cháu cách đây 3 tháng.
Thằng cháu quần áo nai nịt gọn gàng, chân xỏ trái đôi giày thể thao, đang đứng góc nhà cố thủ với con dao cùn to bản, mắt long sòng sọc đỏ vằn tia máu, thở hồng hộc, tay kia cầm chai nước tu ừng ực. Không ai dám vào gần, ai nói gì nó cũng như không nghe thấy, miệng lảm nhảm đủ các thứ tên chỉ có trong trò chơi điện tử, thái độ hoảng hốt đến cực độ với mọi người xung quanh.
Mẹ nó khóc như mưa. Ông bố tay cầm cây gậy tre đề phòng thằng con làm ẩu. Hai đứa em gái không hiểu điều gì đang xảy ra trong cái đầu thằng anh, cảnh giác đứng ôm chặt lấy nhau từ xa. Nó đang trong cơn ảo giác của cần sa. Nghiền nhỏ vài viên an thần hòa vào chai nước, vứt chỏng chơ gần đấy, một lúc hết chai cũ, nó vớ lấy uống oàm oạp như lội nước.
Chừng một lúc, cu cậu ngấm thuốc, mắt sụp xuống, lảo đảo ngồi phệt xuống đất, ngoẹo cổ ngủ hẳn, gương mặt nó giãn ra trở lại hiền lành đúng với cái tuổi mơ mộng học trò. Nó mới học lớp 11. Ông bố nhao vào gỡ vội con dao như sợ nó lại có thể thức dậy ngay lập tức để quậy tưng cả xóm như hồi sớm. Cả nhà thở phào.
Cách đây quãng vài tháng, tôi chứng kiến nó cùng đám bạn, cả trai cả gái sàn sàn tuổi nhau bỏ nhà đi chơi đêm, túm năm tụm ba giữa phố ngồi hút cần sa ngoài vỉa hè, mùi khói hắc xộc vào mũi bất kể ai đi ngang qua. Chúng chuyền tay nhau cái ống điếu thửa loại nõ to, dài ngoẵng, đứa này hút, đứa kia mồi lửa, chiêu ngụm trà đá, cắn miếng xoài xanh, nhả khói mù mịt, cười với nhau sằng sặc.
Đứa ngồi chầu rìa nhìn đứa hút, mắt long lanh như ngắm nhìn siêu sao. Hút chán ống điếu, mấy đứa trẻ đầu tóc tua tủa như Sôgunku vớ lấy tờ báo cũ chia nhau xé dọc ra từng mảnh nhỏ quấn sâu kèn hút chơi.
Cái thứ này hút trực tiếp không qua lọc nước nên nặng đô hơn ống điếu. Trò này nghe nói xuất xứ từ mấy anh tù nghiện thuốc lào nặng. Các cháu ngoài xã hội “phú quý sinh lễ nghĩa” bái lĩnh về rồi biến tấu thay thuốc lào bằng cần sa, bày đặt sành điệu lấy le nhau về trình độ am hiểu cách chơi tân tiến.
Phải nói rằng phiên bản “sâu kèn” của các cháu tuổi teen ham chơi này có thể gọi là một tác phẩm nghệ thuật của sự khéo léo, nó dài quãng hơn một mét rưỡi, đầu để ngậm vào miệng bé bằng que đũa rồi to dần đều đến cỡ ba ngón tay, không hề dùng bất kể một loại chất dính nào mà hoàn toàn được buộc bằng những sợi chỉ nhỏ tại các khớp nối. Bên trong là hỗn hợp thuốc lá và cần sa được trộn đều, xen kẽ nguyên cả hạt cây dầu gai để thi thoảng nổ tý tách lập lòe vui tai.
Một đứa hút, ba đứa đỡ điếu một cách trân trọng, chuyền nhau bập bập y hệt nghi thức người thổ dân da đỏ. Thỉnh thoảng những tiếng ho sù sụ thốc phổi như không thể ngừng lại. Tàn cuộc chơi, lũ trẻ đã ăn đến thủng mẹt quán nước từ các loại cóc, ổi, kẹo lạc, nem chua, hạt hướng dương… nghĩa là không còn gì để có thể bỏ vào mồm mới lếnh chếnh đứng dậy hò nhau giải tán đi ăn phở tiếp.
Trong cái trạng thái nửa điên nửa tỉnh khóc cười lảm nhảm của cả đám, hai thằng to khỏe nhất thách đố nhau ăn phở thi. Đứa thắng cuộc ăn 6 bát phở, húp một hơi “khuyến mãi” tặng thằng thua đầy một bát nước dùng cho tâm phục khẩu phục.
Sau đêm đó, tôi về trình bày nguyên văn với bà cô về cậu quý tử. Thay vì tiếp nhận thông tin và xử lý một cách cần thiết, chị tôi giãy nảy lên vì điều đó hoàn toàn vô lý với một thằng con “từ trước đến giờ rất ngoan”, chỉ có cái tật duy nhất là thi thoảng hay đi chơi đêm.
Như sợ ai đó sẽ loan đi điều tiếng trong họ hàng về thói hư của con, chị mua ngay que thử ma túy ngoài hiệu thuốc về đè con ra thử. Không cần nói cũng biết tất nhiên là âm tính vì chị tôi hoàn toàn không có đủ những kiến thức về các loại ma túy nói chung.
“Cứ âm tính là yên tâm, chú toàn đặt điều cho cháu mang tiếng gia đình chị”. Kèm theo đó không ít lời bóng gió rằng tôi hoàn toàn không được “welcome” ở cái gia đình này sau chuyện đó, cho đến cái đêm ác mộng “quý tử ngoan của mẹ” xảy ra.
Sau chuyện này gần 2 tuần tôi mới được cháu kể lại cho biết thêm vài thông tin mà thấy giật mình thon thót. Ngay trong trường trung học nó đang theo học, có ít nhất quãng vài chục học sinh nam thường xuyên hút cần sa, gọi là hội CS, có nghĩa là chữ viết tắt của “cần sa” và trò chơi bắn giết trên máy tính “Counter Strike” mà chúng yêu thích.
Chúng truyền bá, dạy nhau, biểu diễn cho nhau và cả đầu độc rủ rê lẫn nhau hút cần sa để được coi có tý chất dân chơi. “Hút cái này phải đông đông nó mới vui chú ạ”, thế đấy. Chưa kể còn vô số các bạn bè xấu từ các trường khác “ngưu tầm ngưu, mã tầm mã” hùa vào “nối vòng tay lớn” với cái trò chơi nguy hiểm này.
Tiền ở đâu? Rẻ lắm, vài chục nghìn một gói to bằng bàn tay, mỗi đứa “share” một ít. Thằng nào xông xênh mua cả lạng hút dần cho rẻ. Mua ở đâu? Trước có mấy thằng bán loanh quanh phố Bảo Khánh, Hàng Hành, mấy phố “Tây balô” trên Tạ Hiện, Hàng Buồm. Mà ôi giời, bây giờ bọn nó vẫn bán đầy, gọi điện mang lên tận nơi, phục vụ tận chân công trình. Thế ai gọi chúng nó cũng bán à? Không, phải có mật khẩu hoặc thằng nào giới thiệu. Thế hay hút ở đâu? Cái này nhồi vào điếu thuốc thì như hút thuốc lá, kể cả ở trường, chui vào một góc là xong, nói chung là hút ở đâu mà chẳng được… trừ ở nhà.
Nguy hại quá. Tại sao lại như vậy? Để trả lời câu hỏi này thật không đơn giản. Nhưng trước hết chúng ta hoàn toàn có quyền đặt hi vọng vào lực lượng cơ quan chức năng sớm diệt tận gốc những ổ cung cấp thứ ma túy này. Sử dụng thuốc gây nghiện là một quá trình dài, trong thời gian đó có nhiều dấu hiệu báo trước sự sa ngã mà nếu không được phát hiện ngăn ngừa, em sẽ đi hết quá trình hư hỏng với hành vi cuối cùng là sử dụng ma túy.
Thông thường, các thiếu niên bắt đầu bằng hành vi hút thuốc lá rồi chuyển qua cần sa khi có cơ hội, sau đó qua những loại thuốc tổng hợp khác có thể mua được trên thị trường. Do vậy, thuốc lá, rượu, thường là bước khởi đầu, sau đó lười học, cãi cha mẹ, bướng bỉnh là những biểu hiện thông thường. Các em không ý thức được những nguy hiểm đang đến với mình, không quan tâm đến những hậu quả lâu dài.
Trong cuộc sống, các em có nhiều biểu hiện thoát dần ảnh hưởng của gia đình, và khi đã nghiện ma túy rồi, việc đưa các em trở lại quĩ đạo của gia đình là việc khó khăn. Và về phía gia đình, nhà trường cũng nhất định cần phải có những động thái, hiểu biết sâu sắc tâm lý con cái, học sinh để quản lý chúng và sớm nhận ra những biểu hiện khác thường của cái lứa tuổi học trò rất dễ bị lôi kéo này, nhất là đối với nam sinh.
Điều này không khó. Cho tới nay, chưa có dược phẩm nào để chữa người nghiện cần sa, ngoại trừ cố vấn, đối thoại, giải thích. Sự hỗ trợ của gia đình, bạn bè đóng vai trò rất quan trọng. Điều cần là cha mẹ phải sống gần gũi với con cái, hỗ trợ, theo dõi sinh hoạt hàng ngày của con mình.
Do đặc trưng ám mùi nên khi các em có hút cần sa thì ngay trên quần áo, trong phòng ngủ cũng sẽ có mùi cần sa, đó là thứ mùi hắc ngái và hoàn toàn khác biệt với mùi thuốc lá. Các giai đoạn rối loạn loạn thần thỉnh thoảng được ám chỉ như là “sự điên cuồng của cây gai dầu”.
Khi rối loạn loạn thần do cần sa xảy ra, nó có thể liên quan với rối loạn nhân cách xảy ra trước đó ở người sử dụng. Có người sau khi sử dụng cần sa trở nên như mất cảm giác, tê dại. Nhưng đa số lại thấy tinh thần lên cao, nhiều em trở nên hoang tưởng, hoảng hốt một cách vô cớ.
Chúng nói nhiều, nói như đang ngủ mê, không gẫy gọn, mạch lạc, làm những cử chỉ lố lăng và cười nói huyên thuyên. Chúng như bị thu hút bởi những cảm giác, âm thanh, mùi vị thông thường và thấy những sự việc vụn vặt trở nên hấp dẫn, khêu gợi.
Với chúng, khái niệm về không gian không còn, chúng như bị phân đôi và thời gian như lắng đọng, chậm lại. Chúng cảm thấy khát nước và đói, một số không ít sẽ ăn liên tục như không có điểm dừng. Tim tăng nhịp đập, miệng khô, đi đứng nghiêng ngả mất thăng bằng, cử động chậm chạp, cặp mắt đỏ ngầu, đồng tử mở to. Huyết áp lên cao, nhất là khi dùng cần sa chung với các thuốc kích thích khác hay với rượu. Sau đó khoảng vài ba giờ thì triệu chứng phai lạt dần và cảm thấy rã rượi rồi đi vào giấc ngủ triền miên.
Trẻ mới dùng lần đầu hoặc dùng quá nhiều có thể có những cảm giác lo sợ, bồn chồn hoặc ý nghĩ hoang tưởng. Đôi khi có em như bị man dại, loạn trí, trầm buồn có ý muốn quyên sinh. Sau khi hút, cần sa được chuyển hóa, tích tụ trong các tế bào mỡ và được thải ra. Và cuối cùng, xin được nhắc lại cần sa không phản ứng với các loại que thử ma túy thông thường được bán sẵn. Cuộc chiến với ma túy trong xã hội chưa bao giờ dừng lại, nó có thể bùng nổ hoặc vẫn đang ngấm ngầm tàn phá tuổi trẻ.
Nhập khẩu, trồng trọt, chế biến, tiêu thụ và xuất khấu cây cần sa là vi phạm pháp luật.
Trong cần sa có chất THC làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể nên người dùng cần sa dễ bị AIDS. Cần sa khiến tay chân lạnh vì máu chảy đến kém và làm nặng hơn tình trạng bệnh tim.
Người hút nhiều cần sa sẽ dễ bị ngộ độc và dẫn đến tình trạng tim đập nhanh, hồi hộp, lo sợ, ưu tư vô cớ, sau đó là trầm cảm, hoang tưởng, không thích giao thiệp hay bạn bè như trước. Khi đã nghiện thì tình trạng càng bi đát hơn, tâm hồn tiêu cực, tính tình thụ động, ít cảm xúc, không muốn đi học hay đi làm, hay cáu giận, khó tập trung tư tưởng, không thiết đến tương lai, luôn sống trong ảo giác.
Khi hút cần sa, lượng hóa chất xâm nhập phổi cao gấp đôi, lượng CO2 trong máu cũng tăng 50% so với khi hút thuốc lá. Vì vậy, người hút nhiều thường ho vì viêm phế quản, sau nhiều năm sẽ bị khó thở, suy hô hấp. Lá cây cần sa được ủ không sạch nên thường có vi sinh vật, đặc biệt là nấm aspergillus làm nám phổi và vi khuẩn salmonella gây đau bụng, tiêu chảy, sốt cao.
(Bài viết có tham khảo tài liệu của một số bác sĩ)
