1. Hội nghị ianta diễn ra trong hoàn cảnh nào?
Bước vào đầu năm 1945 sau khi cuộc chiến tranh thế giới thứ hai cũng đang dần bước vào giai đoạn kết thúc. Trước tình trạng này thì cũng đã có rất nhiều vấn đề quan trọng và cấp bách đặt ra trước các cường quốc Đồng minh. Các vấn đề cần giải quyết nhanh chóng đó chính là các vấn đề cơ bản sau đây:
– Các vấn đề cần giải quyết nhanh chóng đó chính là đánh bại hoàn toàn các nước phát xít.
– Các vấn đề cần giải quyết nhanh chóng đó chính là tổ chức lại thế giới sau chiến tranh.
– Các vấn đề cần giải quyết nhanh chóng đó chính là phân chia thành quả chiến thắng giữa các nước thắng trận.
Ta thấy rằng, trong bối cảnh cuộc chiến tranh thế giới thứ hai đang bước vào giai đoạn kết thúc một hội nghị quốc tế cũng đã được triệu tập tại Ianta (Liên Xô) từ ngày 4 đến ngày 11 -2-1945 với nguyên thủ 3 nước bao gồm những người sau đây: Thủ tướng Sớcsin (Anh), Tổng thống Rudoven (Mỹ) và Chủ tịch hội đồng Bộ trưởng Xtalin (Liên Xô) đã tổ chức ra hội nghị Ianta.
Hội nghị ianta được đặt tên theo địa điểm mà Hội nghị ianta đang diễn ra. Theo đó địa điểm diễn ra hội nghị Ianta chính là ở cung điện Livadia của thành phố Yalta thuộc miền nam Ukraina.
2. Mục đích của hội nghị Ianta:
Mục tiêu của hội nghị Ianta đó chính là để nhằm mục đích chính là có thể giải quyết những vấn đề quan trọng sau chiến tranh để có thể thành lập trật tự thế giới mới.
Trong quá trình diễn ra hội nghị ianta với bầu không khí vô cùng căng thẳng và cam go bởi vì thực chất đây chính là hội nghị được tổ chức nhằm mục đích đấu tranh quyết liệt để có thể hình thành trật tự thế giới mới, từ đó cũng sẽ phân chia phạm vi cũng như thành quả chiến tranh của các cường quốc có vai trò chủ chốt. Hội nghị ianta được lập ra và đã giải quyết vấn đề hợp tác quân sự nhằm để giải quyết tất cả bất đồng tại 3 cường quốc thắng các nước phát xít. Sau đó buộc Đức sẽ phải đầu hàng vô điều kiện và đưa ra chính sách cụ thể đối với Đức và các nước giải phóng.
3. Nội dung chính của hội nghị ianta:
Sau nhiều ngày khi nguyên thủ 3 nước cùng nhau thỏa thuận và đàm phán nội dung chính của hội nghị Ianta được quyết định như sau:
– Thứ nhất: Liên Xô, Hoa Kỳ và Anh đều thống nhất mục tiêu chung là tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa phát xít Đức và chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản. Liên Xô sẽ tham gia chiến tranh chống Nhật tại Châu Á sau khi chiến tranh ở châu Âu đã kết thúc.
– Thứ hai: Ba cường quốc Liên Xô, Hoa Kỳ và Anh thống nhất sẽ thành lập một tổ chức để nhằm mục đích có thể giữ gìn hòa bình và an ninh thế giới (mà sau này là Liên Hợp Quốc).
– Thứ ba: Liên Xô, Hoa Kỳ và Anh đã thỏa thuận về việc đóng quân tại các nước nhằm giải giáp quân đội phát xít , phân chia phạm vi ảnh hưởng ở châu Âu và châu Á. Bên cạnh đó thì Liên Xô, Hoa Kỳ và Anh cũng thống nhất việc thêm Pháp để nhằm có thể chia Đức thành 4 khu chiếm đóng, đền bù chiến tranh. Liên Xô, Hoa Kỳ và Anh cũng đã thống nhất Đức phải phi phát xít hóa, phi quân sự hóa và dân chủ hóa. Việc bồi thường chiến tranh cũng sẽ diễn ra bằng việc tịch thu tài sản.
+ Tại châu Âu: Liên Xô sẽ chiếm Đông âu, Đông Béc – lin và Đông Đức. Còn Mỹ, Pháp và Anh thì sẽ chiếm đóng toàn bộ Tây Âu, Tây Đức và Tây Béc – lin.
+ Tại châu Á: Hội nghị Ianta đã thống nhất để Liên Xô tham chiến chống Nhật từ 2 đến khoàn 3 tháng sau khi chiến tranh kết thúc tại châu Á và châu Âu. Bên cạnh đó, khôi phục quyền lợi nước Nga đã mất sau chiến tranh Nga – Nhật. Riêng ở Mông Cổ thì sẽgiữ nguyên trạng. Mỹ sẽ chiếm đóng Nhật Bản, phía nam Bán đảo Triều Tiên còn phía Bắc thì cũng sẽ chịu ảnh hưởng của Liên Xô. Trung Quốc sẽ hoàn toàn trở thành quốc gia thống nhất và dân chủ. Những vùng còn lại ở châu Á cụ thể như: Đông Nam Á, Tây Á đều sẽ thuộc về phạm vi của các nước phương Tây cũ.
Chúng ta cũng có thể nhận thấy rằng, so với trật tự hệ thống Vecxai – Osinhtơn, Hội nghị Ianta được thành lập cũng đã góp phần quan trọng giúp giải quyết thỏa đáng hơn đối với các vấn đề vềquân sự, chính trị, lãnh thổ, bồi thường sau chiến tranh đối với các nước thắng bại.
Cơ quan duy trì hòa bình, an ninh trật tự của Liên Hợp Quốc cũng tiến bộ hơn só với Hội Quốc Liên được thành lập trước đây. Sau khi Hội nghị Ianta kết thúc, những quyết định của Hội nghị Ianta cũng đã trở thành khuôn khổ của trật tự thế giới mới.
4. Ý nghĩa Hội nghị Ianta:
Hội nghị Ianta được diễn ra vào năm 1945 cũng đã góp phần quan trọng giúp hình thành hai hệ thống xã hội đối lập: Tư bản chủ nghĩa và Xã hội chủ nghĩa. Nước Đức đã được chia hai và hình thành nhà nước với hai chế độ chính trị khác nhau: Cộng hòa Liên bang Đức ở phía Tây và Cộng hòa Dân chủ Đức phía Đông.
Hội nghị Ianta được diễn ra vào năm 1945 cũng góp phần đặt nền tảng cho việc thành lập tổ chức Liên Hiệp Quốc duy trì hòa bình và an ninh thế giới sau chiến tranh.
Bên cạnh đó, ta nhận thấy rằng, Hội nghị Ianta vào năm 1945 với sự nhất trí giữa 5 cường quốc: Liên Xô, Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc sẽ hạn chế sự thao túng hoàn toàn của chủ nghĩa tư bản đối với các tổ chức quốc tế. các bên đã thỏa thuận việc đóng quân, giải giáp quân đội phát xít và phạm vi ảnh hưởng của chúng dẫn đến sự mở rộng ảnh hưởng của Liên Xô và Mỹ ở Châu Âu và Châu Á .
Những quyết định của Hội nghị Ianta được diễn ra vào năm 1945 thực chất chỉ là sự thoả thuận của Liên Xô , Mỹ và Anh, nhưng nó lại có ảnh hưởng đến việc giải quyết các vấn đề của thế giới sau chiến tranh .
Một trật tự thế giới được hình thành sau khi hội nghị Ianta được diễn ra vào năm 1945 trên khuôn khổ của những thoả thuận tại hội nghị này và nó được gọi là “Trật tự hai cực Ianta”.
5. Hệ quả của hội nghị Ianta:
Toàn bộ những quyết định của hội nghị Ianta được diễn ra vào năm 1945 cùng những thoả thuận sau đó của ba cường quốc Liên Xô , Mỹ và Anh đã trở thành khuôn khổ của trật tự thế giới mới “Trật tự 2 cực Ianta”
Ta nhận thấy rằng, ba cường quốc Liên Xô, Mỹ, Anh tham gia cuộc chiến tranh chống phát xít đều nhằm mục đích để có thể thực hiện những mục tiêu gắn với lợi ích của giai cấp cầm quyền và những lợi ích dân tộc của mỗi nước. Cũng chính bởi vì thế Hội nghị Ianta cũng đã trở thành Hội nghị được lập ra nhằm mục đích để thực hiện những mục tiêu chiến tranh của mỗi nước thành viên, hay chúng ta cũng có thể nói cách khác, Hội nghị Ianta được diễn ra để nhằm mục đích có thể tranh giành, phân chia thành quả cuộc chiến tranh chống phát xít một cách tương ứng với so sánh lực lượng, vị trí, đóng góp của mỗi nước trong cuộc chiến tranh đó. Cũng chính bởi vì nguyên nhân đó mà hội nghị đã diễn ra rất gay go, quyết liệt.
Những quyết định của Hội nghị Ianta cũng đã tạo ra một khuôn khổ để thực hiện việc phân chia lại phạm vi ảnh hưởng và thiết lập một trật tự thế giới mới sau chiến tranh. Việc phân chia phạm vi ảnh hưởng và thiết lập trật tự thế giới mới đó được chủ yếu được thực hiện và định đoạt bởi hai siêu cường và hai siêu cường này chính là đại diện cho hai chế độ chính trị đối lập với nhau đó là Liên Xô(Xã Hội Chủ Nghĩa) và Mỹ(Tư Bản Chủ Nghĩa).
6. So sánh trật tự hai cực Ianta và trật tự Véc-xai – Oasinhtơn:
– Về những điểm giống nhau giữa trật tự hai cực Ianta và trật tự Véc-xai – Oasinhtơn:
+ Trật tự hai cực Ianta và trật tự Véc-xai – Oasinhtơn đều là kết quả của những cuộc chiến tranh thế giới đẫm máu trong lịch sử nhân loại.
+ Trật tự hai cực Ianta và trật tự Véc-xai – Oasinhtơn đều do các cường quốc thắng trận thiết lập nên để phục vụ những lợi ích cao nhất của các nước đó.
+ Trật tự hai cực Ianta và trật tự Véc-xai – Oasinhtơn đều có các tổ chức quốc tế được thành lập để giám sát và duy trì trật tự thế giới (Hội Quốc Liên và Liên Hợp Quốc).
– Về những điểm khác nhau giữa trật tự hai cực Ianta và trật tự Véc-xai – Oasinhtơn:
+ Trật tự hai cực Ianta có điểm khác biệt cơ bản so với trật tự thế giới theo Hệ thống Vécxai – Oasinhtơn đó chính là trật tự hai cực Ianta với sự hiện diện của Liên Xô. Giữa hai cực sẽ có sự khác biệt, đối lập về hệ tư tưởng và vai trò đối với sự nghiệp cách mạng thế giới.
+ Về cơ cấu tổ chức, thanh toán chiến tranh và duy trì hoà bình cũng như việc ký kết các hoà ước với các nước chiến bại giữa trật tự hai cực Ianta và trật tự Véc-xai – Oasinhtơn cũng hoàn toàn khác.
+ Trật tự hai cực Ianta thể hiện rõ sự tiến bộ và tích cực hơn hẳn trật tự Véc-xai – Oasinhtơn.
+ Trong Trật tự hai cực Ianta diễn ra cuộc đối đầu gay gắt và kéo dài hơn 40 năm giữa Liên Xô và Mĩ làm tình hình thế giới luôn trong trạng thái căng thẳng.
+ Hệ thống Véc-xai – Oasinhtơn sụp đổ đã dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai, còn Trật tự hai cực Ianta sụp đổ dẫn tới sự sụp đổ của Liên Xô và kết thúc thời kỳ chiến tranh lạnh.
