Bạn muốn hiểu rõ hơn về cuộc phong trào Cần Vương, mục tiêu, tính chất và ý nghĩa của nó. Đây là một số câu hỏi của các bạn học sinh khi học môn Lịch sử. Vậy để giải đáp cho những câu hỏi đó, chúng ta sẽ xem xét kỹ hơn về mục tiêu, tính chất và ý nghĩa của cuộc phong trào Cần Vương.
Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến thông qua tổng đài: 1900.6568
Bạn đang xem: Mục tiêu, tính chất và ý nghĩa của phong trào Cần vương là gì?
1. Mục tiêu và tính chất của cuộc phong trào Cần Vương là gì?
Từ chữ Hán Nghĩa “Cần Vương” có nghĩa là giúp vua xây dựng đất nước và hỗ trợ vua vượt qua khó khăn. Chiếu Cần Vương ra đời trong thời điểm thực dân Pháp đàn áp dân ta. Cuộc phong trào Cần Vương là cuộc khởi nghĩa của vua Hàm Nghi chống lại thực dân Pháp thông qua việc ban bố chiếu Cần Vương trên toàn quốc và diễn ra từ năm 1885 đến năm 1896 với quy mô nhỏ và mang tính địa phương. Phương pháp đấu tranh chủ yếu của cuộc phong trào Cần Vương là khởi nghĩa vũ trang. Ít quan tâm đến công tác tuyên truyền và đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, chính trị…
Cuộc khởi nghĩa Cần Vương của vua Hàm Nghi có nhiều tiêu chí:
1. Tố cáo vụ án xâm lược của thực dân Pháp.
2. Tố cáo hành vi phản bội của một số quan lại.
3. Lên án tính bất hợp pháp của triều đình do Pháp thành lập.
4. Khẳng định quyết tâm kháng chiến của triều đình với sự lãnh đạo của vua Hàm Nghi.
5. Thúc đẩy, kêu gọi và khích lệ sĩ phu, văn thân cũng như nhân dân cả nước tham gia vào cuộc chiến giúp vua khôi phục quốc gia phong kiến độc lập.
Cuộc phong trào diễn ra trên khắp Bắc Kì và Trung Kì. Nhờ có chiếu Cần Vương, lòng yêu nước của nhân dân được khơi lên mạnh mẽ. Có một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu như Khởi nghĩa Ba Đình (Thanh Hóa) do Phạm Bành – Đinh Công Tráng lãnh đạo, khởi nghĩa Bãi Sậy (Hưng Yên) do Nguyễn Thiện Thuật lãnh đạo, khởi nghĩa Hương Khê (Hà Tĩnh) do Phan Đình Phùng lãnh đạo… có tác dụng kêu gọi nhân dân toàn quốc tham gia vào cuộc chiến chống lại thực dân Pháp. Nội dung của chiếu Cần Vương xoay quanh các vấn đề trên.
2. Ý nghĩa của cuộc phong trào Cần Vương:
Cuộc phong trào Cần Vương được chia thành 2 giai đoạn:
Xem thêm : Bột Sư Tử Và Những Thông Tin Bổ Ích Dành Cho Bạn
Sau khi hiểu về nguyên nhân và nội dung của cuộc phong trào, chúng ta sẽ tìm hiểu về diễn biến của cuộc phong trào này qua hai giai đoạn chính:
Giai đoạn 1: (1885 – 1988): Cuộc phong trào Cần Vương diễn ra dưới danh nghĩa của vua Hàm Nghi
Phát huy tình yêu nước và thu hút sự ủng hộ của quần chúng nhân dân.
Cuộc phong trào Cần Vương diễn ra một cách sục sôi và nhỏ lẻ, chưa tạo được tiếng vang và sự liên kết giữa các cuộc khởi nghĩa ở các địa phương với nhau.
– Ban đầu, “Triều đình Hàm Nghi” cùng với sự hỗ trợ của Tôn Thất Đàm và Tôn Thất Thiệp, Đề đốc Lê Trực, Tri phủ Nguyễn Phạm Tuân di chuyển và chiến đấu ở vùng rừng núi Quảng Bình; sau đó phải vượt qua Trường Sơn, đi qua đất Hạ Lào để đến vùng sơn phòng Ấu Sơn (Hà Tĩnh). Đây là một trang sử vinh quang hiếm có của một vị vua yêu nước khi dòng họ của ông đã hàng giặc. Để chiến đấu lâu dài, Tôn Thất Thuyết và Trần Xuân Soạn quyết định vượt qua vòng vây để xây dựng lực lượng kháng chiến ở Thanh Hoá, rồi đi qua Trung Quốc.
– Tháng 12 năm 1886, theo lệnh của Toàn quyền Pôn Be (P. Bert), Đồng Khánh ra lệnh xoa dịu nhưng không ai trong “Triều đình Hàm Nghi” chịu đầu hàng.
– Ngược lại, chưa bao giờ cả nước chúng ta có nhiều cuộc khởi nghĩa như vậy dưới cờ Cần Vương. Trong giai đoạn này, cuộc phong trào Cần Vương lan rộng từ vùng trung tâm ra Bắc và Nam Kỳ. Ở Trung Kỳ, trước hết là Quảng Bình với Lê Trực, Nguyễn Phạm Tuân; Quảng Nam có Trần Quang Dự, Nguyễn Hàm, Nguyễn Duy Hiệu; Quảng Ngãi có Lê Trung Đình; Bình Định có Mai Xuân Thưởng…
– Bắc Kỳ cũng có nhiều cuộc khởi nghĩa quan trọng như Đốc Tít ở Đông Triều, Cai Kinh ở Bắc Giang, Nguyễn Quang Bích ở Tây Bắc… Đặc biệt, xứ Bắc Kỳ đang hình thành những cuộc khởi nghĩa có sức chiến đấu mạnh mẽ, có tiếng vang như Tạ Hiện ở Thái Bình, Nam Định; Nguyễn Thiện Thuật ở Hưng Yên, Hải Dương; Phạm Bành, Đinh Công Tráng ở Thanh Hóa; Lê Ninh, Phan Đình Phùng ở Đức Thọ, Hương Khê…
Giai đoạn 2: (1888 – 1896): Dù vua Hàm Nghi đã bị bắt nhưng cuộc khởi nghĩa vẫn tiếp tục diễn ra quyết liệt
Phát huy tình yêu nước tới cùng của nhân dân và được sự ủng hộ của toàn bộ nhân dân cả nước.
Tuy nhiên, như giai đoạn 1, vẫn chưa có sự thống nhất giữa các địa phương, vẫn chỉ là những cuộc khởi nghĩa riêng lẻ chưa có sự nhất quán trong cơ cấu và quản lý.
– Đêm 1 tháng 11 năm 1888, vua Hàm Nghi bị bắt do sự phản bội của Trương Quang Ngọc ở vùng núi Tuyên Hóa (Quảng Bình). Ông bị đày đi đảo Anhre.
Xem thêm : Từ Điển Việt Anh ” Cách Tử Là Gì, Từ Điển Tiếng Việt Cách Tử Nhiễu Xạ
– Trong bối cảnh ngày càng khó khăn, số lượng cuộc khởi nghĩa giảm đi, nhưng tập trung thành các trung tâm kháng chiến lớn.
– Tại Thanh Hóa, cứ điểm Ba Đình bị tiêu diệt sau cuộc tấn công kéo dài ngày đầu tháng 1 năm 1887 của 3000 quân Pháp. Phạm Bành, Đinh Công Tráng phải hướng về căn cứ Mã Cao (Yên Định) theo kế hoạch đã định. Họ đã chiến đấu ở Mã Cao trong nhiều tháng, giành nhiều trận đánh quan trọng và chỉ rút lui khi Mã Cao bị bỏ bom vào mùa thu năm 1887.
– Nhưng dưới sự lãnh đạo của Tống Duy Tân ở Vĩnh Lộc và sự trợ giúp của các lãnh tụ người Thái như Cầm Bá Thước, người Mường như Hà Văn Mao, ngọn lửa tại Ba Đình đã lại bùng cháy, gọi là khởi nghĩa Hùng Lĩnh, kéo dài đến năm 1892.
– Cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy của Nguyễn Thiện Thuật bắt đầu từ năm 1885, với cách chiến đấu du kích và biến hóa phân tán, dựa vào đặc điểm thiên nhiên và quân sự của nghĩa quân Bãi Sậy. Mặc dù không có những trận đánh lớn như ở Ba Đình, nhưng khởi nghĩa Bãi Sậy đã gây nhiều tổn thất cho quân Pháp.
– Cuộc khởi nghĩa lớn nhất và kéo dài suốt thời kỳ Cần Vương là khởi nghĩa Hương Khê. Kế thừa khởi nghĩa đầu tiên của Lê Ninh ở Đức Thọ, Hà Tĩnh, Tiến sĩ Phan Đình Phùng cùng sự trợ giúp của Cao Thắng, Ngô Quảng, Cao Đạt, Hà Văn Mỹ, Nguyễn Chanh, Nguyễn Trạch… đã đưa cuộc khởi nghĩa này lên tầm cao lớn nhất, độc đáo nhất trong thời kỳ Cần Vương.
– Phan Đình Phùng đã chia địa bàn thành 4 tỉnh: Thanh, Nghệ, Tĩnh, Bình và xây dựng 15 đại đồn quân, xây dựng các chiến tuyến cố định mạnh (Cồn Chùa, Thượng Bồng – Hạ Bồng, Trùng Khê – Trí Khê, Vụ Quang) kết hợp chiến thuật du kích với chiến thuật đẩy lùi quân địch cố định, khởi nghĩa Hương Khê đã gây nhiều thiệt hại cho quân Pháp. Phó tướng Cao Thắng, hy sinh khi mới 30 tuổi, là người có tài chế tạo súng theo kiểu năm 1874 của Pháp.
– Thực dân Pháp đã phải triển khai một lực lượng quân sự lớn, không kể cả 3000 quân tình ngụy của Nguyễn Thân, vượt xa quân số và vũ khí khi tấn công thành Ba Đình. Những chiến thắng của Phan Đình Phùng như trận đánh quân Pháp tại Hà Tĩnh, bắt sống Tri phủ Đinh Nho Quang năm 1892, trận Vạn Sơn tháng 3 năm 1893, trận tập kích Hà Tĩnh lần thứ hai năm 1894 và trận Vụ Quang tháng 10 năm 1894 được coi là thành tựu tuyệt vời trong nghệ thuật quân sự của Việt Nam lúc đó.
– Phan Đình Phùng qua đời ở núi Quạt (Hà Tĩnh) vào ngày 28 tháng 12 năm 1895, để lại bài thơ Tuyệt mệnh, đánh dấu một tác phẩm xuất sắc trong văn học cận đại. 23 tướng của ông cũng bị quân Pháp bắt và xử tử tại Huế. Đầu năm 1896, những tiếng súng cuối cùng của cuộc phong trào Cần Vương đã được ngừng lại.
– Cuộc phong trào Cần Vương cuối thế kỷ 19 là cuộc phong trào dân tộc, phong trào yêu nước chống lại chủ nghĩa thực dân xâm lược kết hợp với việc chống lại triều đình phong kiến đã diễn ra sôi nổi và lan rộng. Dù không thành công, cuộc phong trào này đã thêm sắc màu anh hùng và bất khuất vào truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Vì vậy, qua các giai đoạn trên, ta có thể thấy ý nghĩa của cuộc phong trào Cần Vương là cuộc kháng chiến mạnh mẽ, thể hiện lòng yêu nước và lòng dũng cảm của dân tộc. Đây là một biểu hiện của cuộc kháng chiến dân tộc tự vệ của dân tộc chúng ta cuối thế kỷ 19, nhằm đấu tranh chống lại thực dân Pháp, khôi phục độc lập và phục hồi chế độ phong kiến với vua có tài giỏi.
Khẩu hiệu này đã nhanh chóng lan truyền mạnh mẽ tình yêu quê hương và sự căm thù đối với quân xâm lược của toàn bộ nhân dân. Cuộc phong trào chống thực dân Pháp vũ trang đã diễn ra sôi nổi và kéo dài hơn 12 năm.
Cuộc phong trào đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho việc đấu tranh và bảo vệ độc lập dân tộc.
Nguồn: https://suphamyenbai.edu.vnDanh mục: Wiki
