Cơ cấu dân số theo giới là một trong những chỉ số đánh giá sự mất cân bằng giới tính của một khu vực hay quốc gia nào đó. Vậy cơ cấu dân số theo giới là gì? Ý nghĩa, ảnh hưởng và thực trạng tại Việt Nam ra sao? Hãy cùng Top Kinh Doanh tìm hiểu chi tiết dưới đây:
Cơ cấu dân số theo giới là gì?
Cơ cấu dân số theo giới là biểu thị tương quan giữa giới nam so với giới nữ hoặc so với tổng số dân (đơn vị: %) hay là tỷ số giữa nam và nữ trong cùng một lãnh thổ ở tại một thời điểm nhất định so với dân số trên 100 người.
1. Công thức tính cơ cấu dân số theo giới
Cách tính cơ cấu dân số theo giới
TNN = D Nam / D Nữ
Trong đó:
– TNN là tỷ số giới tính.
– D Nam: số dân Nam.
– D Nữ: số dân Nữ.
2. Đặc điểm cơ cấu dân số theo giới
– Cơ cấu dân số theo giới có sự biến động theo thời gian, từng nước, từng khu vực.
– Nước phát triển nữ nhiều hơn nam và ngược lại.
– Nguyên nhân: Trình độ phát triển kinh tế, chuyển cư, tuổi thọ trung bình nữ lớn hơn nam.
– Ảnh hưởng của cơ cấu dân số: Ảnh hưởng đến phân bố sản xuất, tổ chức đời sống xã hội, hoạch định chính sách phát triển kinh tế – xã hội của các quốc gia…
Tỷ số giới tính có thể được áp dụng ở từng độ tuổi và cho cả một nhóm tuổi cụ thể. Tỷ số giới tính sẽ chứa đựng những thông tin phản ánh thực tế mức sinh, tử và di dân. Tỷ số giới tính thường dao động từ 95 – 105%. Nếu có sự thay đổi nào vượt ra khỏi giới hạn trên thì đó được xem như có sự bất thường.
Tỷ lệ giới tính khi sinh con đối với các nước thông thường sẽ nằm ở mức ≈ 1.05%. Điều đó có nghĩa là cứ có 100 bé gái được sinh ra thì tương ứng sẽ có 105 bé trai được sinh ra. Tỷ số này thường sẽ được dao động ở mức 1.01% – 1.05%. Tỷ lệ này có sự khác biệt tương đối với một số sắc tộc.
Ví dụ: Do lệnh các gia đình chỉ có 1 con tại Trung Quốc kèm theo đó là tư tưởng có con trai để nối dõi đã khiến tỉ lệ giới tính sinh con vào năm 2004 của nước này là 120 trai / 100 bé gái. Nghĩa là con số này cao gấp 4 lần so mới mức trung bình của thế giới.
Để hiểu hơn về dân số, cơ cấu và cách phân loại dân số, bạn hãy đọc qua bài viết: Dân số là gì?
3. Ý nghĩa của cơ cấu dân số theo giới
– Yếu tố sinh học, xã hội vị thế.
– Vai trò, quyền lợi, trách nhiệm, giữa nam và nữ.
Cơ cấu dân số theo giới ở Việt Nam hiện nay
Kết quả tổng điều tra năm 2019 cho thấy, tỷ số giới tính của dân số Việt Nam là 99,1 nam/100 nữ. Trong đó:
– Tỷ số giới tính khu vực thành thị là 96,5 nam/100 nữ,
– Khu vực nông thôn là 100,4 nam/100 nữ.
– Tỷ số giới tính có sự khác biệt theo các nhóm tuổi, tuổi càng cao tỷ số giới tính càng thấp, cao nhất ở nhóm 0-4 tuổi (110,3 nam/100 nữ) và thấp nhất ở nhóm từ 80 tuổi trở lên (48,6 nam/100 nữ). Tỷ số giới tính gần như cân bằng ở nhóm 45-49 tuổi (100,2 nam/100 nữ) và bắt đầu giảm xuống dưới 100 ở nhóm 50-54 tuổi (95,9 nam/100 nữ).
– Kết quả tổng điều tra dân số năm 2019 cũng cho thấy có sự khác biệt đáng kể về tỷ số giới tính giữa các vùng.
+ Trung du và miền núi phía Bắc và Tây Nguyên là hai vùng có tỷ số giới tính cao nhất, tương ứng là 100,9 nam/100 nữ và 101,7 nam/100 nữ.
+ Trong khi đó, Đông Nam Bộ là vùng có tỷ số giới tính thấp nhất, 97,8 nam/100 nữ.
Kết lại Cơ cấu dân số theo giới là gì?
Cơ cấu dân số theo giới là biểu thị tương quan giữa dân số nam và nữ của một khu vực hay một quốc gia so với tổng số dân; hoặc tỷ số giữa dân số nam và nữ trong một phạm vi lanh thổ, cùng một thời điểm so với dân số trên 100 người. Công thức tính cơ cấu dân số theo giới sẽ bằng Dân số nam chia cho dân số nữ.
